Literatura
Narrar desde a greta

Unha novela excepcional sobre navegar entre a morte e a perda de sentido no marco da sociedade contemporánea
22 jul 2022 23:44

Ver o mundo a través das fiestras dos ollos. Sentilo todo repercutir no corpo, mais non ser capaz de romper o cristal para acceder ao mundo exterior. Mellor así, estase ben así. De se estrelar, de se crear a máis miúda greta, implicaría asumir a tarefa de expoñer a vulnerabilidade que nos tece. 

O termo permaxeo refírese á capa do solo  en estado de conxelación permanente. Esta capa, que illa do exterior demasiado cálido, mantén xuntas terra, pedras e area grazas ao xeo. Eva Baltasar recorre ao permaxeo para construír unha metáfora dun xeito de habitar o mundo, dunha maneira particular de sentir e relacionarse cunha mesma e coas outras persoas.  

A autora é unha das figuras máis importantes da literatura catalá contemporánea. Debutou na poesía con Laia, poemario que lle valeu o premio Miquel de Palol. En total, publicou outros nove poemarios, todos eles galardoados. Permaxeo foi a súa primeira incursión na narrativa. A edición en galego publícase baixo o selo de Kalandraka coa tradución de Gonzalo Hermo.  

Permaxeo é una novela fragmentaria. Composta por case corenta breves capítulos, o libro explora a vida dunha muller a través do seu tren de pensamento, que percorre distintas etapas da súa vida. De xeito similar ao que fai Rachel Cusk en A Contraluz, a personaxe principal nárrase a través da interacción con outras persoas. Lemos sobre a súa infancia e a súa relación cos membros do seu núcleo familiar, mais tamén sobre a descuberta da sexualidade. Con todo, é a súa pulsión de morte o tema sobre o que se desenvolve a novela.  

“A vida pertence aos outros, sempre foi así. Estou aquí e vexo que pasa; a vida pasa polas vidas doutros, é unha miraxe real e inabarcable que flúe a través das vidas dos outros, enchéndoas coma auga, maximizándoas como papadas.” 

Os distintos episodios da vida da narradora amosan unha perda de sentido que na literatura podemos rastrexar desde O estranxeiro de Albert Camus e até O meu ano de descanso e relaxación de Ottessa Moshfegh. Os tres textos seguen unha personaxe que semella incapaz de asumir o peso emocional que implican as relacións sociais.  

No caso de Permaxeo, a perda de sentido exprésase en dúas constantes: a fuga do compromiso amoroso, así como o desinterese que afecta calquera empresa que nalgún momento prometera satisfacción. O que devén destes trazos de carácter é o estado de impermanencia, de falta de estabilidade.  

Esta maneira de vivir confróntase coas expectativas da nai e a eterna comparación coa súa irmá que constrúe a súa vida baixo a seguridade da norma social. E é xusto alí onde aparece unha pequena crítica á presión social que ten a intención de  que nos definamos como persoas, quedemos nos lugares seguros e resolvamos a nosa vida emocional, sexual e laboral a una idade determinada, preferiblemente durante os 20.  

“A forza do medo é a suma de cada pequeno soño reducido a po. Inháloa, xa que logo, pois parece ser o único xeito de vivilo que nos queda.”

Ao  contrario do que podería semellar a presenza da morte en tódalas páxinas, a prosa de Eva Baltasar está chea dun sentido do humor intelixente que se concatena cun lirismo excepcional. Polo demais, a autora fuxe dos lugares comúns. Permaxeo non é bildungsroman. Non hai lección que aprender. A estrutura da novela non está construída para describir unha evolución de carácter. Nese sentido, a morte aparece crúa e a atracción que a personaxe principal sente cara a ela nunca está acompañada por un xuízo moral nin leva consigo unha ensinanza de fábula. 

“Unha estocada ao amor propio provoca unha ferida fonda pero non mortal, un burato negro capaz de dixerir fragmentos de morte co recordo.”  

Por outra banda, outro factor a salientar é o xeito co que a autora logra que a narración do libro emule o permaxeo. As descricións das personaxes e as situacións polas que atravesa a narradora están contadas desde o interior. Cada evento esperta unha sensación corporal de impresións e ideas que non terminan por atopar unha vía de saída cara ao exterior.  

Permaxeo nárrase desde a greta. Non pode ser doutro xeito. Nárrase no espazo desde o cal podemos acceder ao interior do que permanece oculto trala capa de xeo. Mais entendemos que a profanación, a greta, só puido ser perpetrada pola forza da vida, que sempre empurra cara adiante.  

“As familias péchanse sobre elas mesmas como vilas asediadas. Pero é a vida, a salvaxe que nos cerca e nos asedia.” 

Permaxeo forma parte da colección Faktoría K, na que podemos atopar desde clásicos imprescindibles como O Amante de Marguerite Duras, até a narrativa máis actual, como pode ser a marabillosa Canto eu e a montaña baila, de Irene Solá. 

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Contaminación
Contaminación Un municipio galego demanda á Xunta pola contaminación do encoro das Conchas
A veciñanza das Conchas, na comarca da Limia, leva á Xunta ao Tribunal Superior de Xustiza de Galicia pola contaminación provocada debido á cría intensiva de gando porcino e avícola.
AGANTRO
Agantro Tatuaxe: terapia e tendencia
Da marxinación á moda, o carácter simbólico e ritual da tatuaxe atópase actualmente erosionado polas dinámicas capitalistas.
Tribuna
Tribuna Carta aberta a José Soares de Pina, CEO de Altri: “Paren este proxecto que Galicia nin quere nin necesita”
Os argumentos para apoiar o que dicimos son moitos. Situaríanse nun terreo no bordo da ZEC Serra do Careón; provocarían un novo ciclo de plantación masiva de eucalipto ou de importación de países do Sur; e o máis importante: non teñen licenza social.
Contaminación
Contaminación Un municipio galego demanda á Xunta pola contaminación do encoro das Conchas
A veciñanza das Conchas, na comarca da Limia, leva á Xunta ao Tribunal Superior de Xustiza de Galicia pola contaminación provocada debido á cría intensiva de gando porcino e avícola.
Infancia
Infancia Reforma de la ley de infancia: cinco claves para proteger a las madres protectoras
El Ministerio de Infancia y Juventud ha iniciado un proceso para ampliar esta norma aprobada en 2021. Varias organizaciones dan las claves para evitar el castigo a las madres protectoras.
Israel
Israel Israel lleva de nuevo a Gaza al borde de la hambruna con su bloqueo de suministros más prolongado
“Hay días que no puedo permitirme comer”, comenta Muhammad, residente en la ciudad de Gaza, donde regresó con su mujer y su hijo después de la tregua del 19 de enero, tras más de un año desplazados.

Últimas

AGANTRO
Agantro Tatuaxe: terapia e tendencia
Da marxinación á moda, o carácter simbólico e ritual da tatuaxe atópase actualmente erosionado polas dinámicas capitalistas.
Guerra en Ucrania
Conflicto bélico Rusia y Ucrania acuerdan un principio de alto el fuego marítimo a instancias de Estados Unidos
La Casa Blanca emite dos comunicados que coinciden en señalar una tregua en el Mar Negro y en prometer trabajo para el final de los ataques energéticos por ambas partes.
Salario mínimo
Salario mínimo PSOE y Sumar intentan llegar a un acuerdo para no perjudicar con el IRPF a los trabajadores con el SMI
La ministra de Hacienda ha confirmado que sería “algún tipo de medida que permita compensar a aquellos pocos trabajadores” en la situación de tener que tributar con el salario mínimo.
Opinión
Opinión Es el militarismo, amigo, el militarismo
¿Puede que si el militarismo es la solución para todo, realmente no solucione nada, sino que realmente sea el problema?
Más noticias
Residencias de mayores
Residencias Fondos de inversión y residencias: la mano invisible que retuerce los cuidados
Mientras DomusVi, en manos del fondo de inversión ICG, ya es la empresa con más residencias privadas del Estado, residentes, familiares y trabajadoras explican lo que supone que las prácticas especulativas acunen la vejez de las personas.
Música
Kiliki Frexko “No me interesa el arte político que te dice qué pensar o cómo deben ser las cosas”
Tras años de trabajo colectivo, Kiliki Frexko presenta su primer proyecto en solitario. ‘Iltze 1’ es un paso adelante en su trayectoria, donde mezcla referencias, explora nuevos sonidos y habla desde un lugar más personal, sin perder el filo.
Granada
Urbanismo 146.574 m² de solares vacíos en Granada por disfrutar
“¿Y si estos espacios no estuvieran esperando al próximo gran inversor? ¿Y si ya fueran nuestros?”. Esta y otras reflexiones sobre la especulación inmobiliaria, en un proyecto artístico exhibido en el Centro José Guerrero.
LGTBIfobia
Manifestación Plataforma Trans planta cara a la transfobia con una manifestación contra el odio
La convocatoria el 29 de marzo denuncia un contexto internacional antiderechos. La organización pide a partidos y sindicatos que se sumen a la marcha porque la transfobia es un problema social, y por lo tanto también político, explican.

Recomendadas

Guerra en Ucrania
Guerra en Ucrania Colegios underground en Járkov después de tres años de guerra
La ciudad ucraniana construye escuelas subterráneas, preparadas para aguantar ataques balísticos y nucleares.
Feminismos
Irene García Galán “La memoria feminista hay que construirla desde abajo, desde nuestras casas”
‘Hilaria’ (Errata Naturae, 2025) es un libro dedicado a la tatarabuela de Irene García Galán, pero también un ensayo político que navega a través de la memoria feminista, el antipunitivismo y el anarquismo.
Medio ambiente
Medio ambiente Milleiros de persoas enchen A Pobra do Caramiñal para berrar contra a celulosa de Altri e a mina de Touro
Unha grande multitude por terra e centos de embarcacións por mar esíxenlle ao Goberno de Alfonso Rueda que “recúe” ante o potencial desastre ambiental que sobrevoa Galiza.