Literatura
Narrar desde a greta

Unha novela excepcional sobre navegar entre a morte e a perda de sentido no marco da sociedade contemporánea
22 jul 2022 23:44

Ver o mundo a través das fiestras dos ollos. Sentilo todo repercutir no corpo, mais non ser capaz de romper o cristal para acceder ao mundo exterior. Mellor así, estase ben así. De se estrelar, de se crear a máis miúda greta, implicaría asumir a tarefa de expoñer a vulnerabilidade que nos tece. 

O termo permaxeo refírese á capa do solo  en estado de conxelación permanente. Esta capa, que illa do exterior demasiado cálido, mantén xuntas terra, pedras e area grazas ao xeo. Eva Baltasar recorre ao permaxeo para construír unha metáfora dun xeito de habitar o mundo, dunha maneira particular de sentir e relacionarse cunha mesma e coas outras persoas.  

A autora é unha das figuras máis importantes da literatura catalá contemporánea. Debutou na poesía con Laia, poemario que lle valeu o premio Miquel de Palol. En total, publicou outros nove poemarios, todos eles galardoados. Permaxeo foi a súa primeira incursión na narrativa. A edición en galego publícase baixo o selo de Kalandraka coa tradución de Gonzalo Hermo.  

Permaxeo é una novela fragmentaria. Composta por case corenta breves capítulos, o libro explora a vida dunha muller a través do seu tren de pensamento, que percorre distintas etapas da súa vida. De xeito similar ao que fai Rachel Cusk en A Contraluz, a personaxe principal nárrase a través da interacción con outras persoas. Lemos sobre a súa infancia e a súa relación cos membros do seu núcleo familiar, mais tamén sobre a descuberta da sexualidade. Con todo, é a súa pulsión de morte o tema sobre o que se desenvolve a novela.  

“A vida pertence aos outros, sempre foi así. Estou aquí e vexo que pasa; a vida pasa polas vidas doutros, é unha miraxe real e inabarcable que flúe a través das vidas dos outros, enchéndoas coma auga, maximizándoas como papadas.” 

Os distintos episodios da vida da narradora amosan unha perda de sentido que na literatura podemos rastrexar desde O estranxeiro de Albert Camus e até O meu ano de descanso e relaxación de Ottessa Moshfegh. Os tres textos seguen unha personaxe que semella incapaz de asumir o peso emocional que implican as relacións sociais.  

No caso de Permaxeo, a perda de sentido exprésase en dúas constantes: a fuga do compromiso amoroso, así como o desinterese que afecta calquera empresa que nalgún momento prometera satisfacción. O que devén destes trazos de carácter é o estado de impermanencia, de falta de estabilidade.  

Esta maneira de vivir confróntase coas expectativas da nai e a eterna comparación coa súa irmá que constrúe a súa vida baixo a seguridade da norma social. E é xusto alí onde aparece unha pequena crítica á presión social que ten a intención de  que nos definamos como persoas, quedemos nos lugares seguros e resolvamos a nosa vida emocional, sexual e laboral a una idade determinada, preferiblemente durante os 20.  

“A forza do medo é a suma de cada pequeno soño reducido a po. Inháloa, xa que logo, pois parece ser o único xeito de vivilo que nos queda.”

Ao  contrario do que podería semellar a presenza da morte en tódalas páxinas, a prosa de Eva Baltasar está chea dun sentido do humor intelixente que se concatena cun lirismo excepcional. Polo demais, a autora fuxe dos lugares comúns. Permaxeo non é bildungsroman. Non hai lección que aprender. A estrutura da novela non está construída para describir unha evolución de carácter. Nese sentido, a morte aparece crúa e a atracción que a personaxe principal sente cara a ela nunca está acompañada por un xuízo moral nin leva consigo unha ensinanza de fábula. 

“Unha estocada ao amor propio provoca unha ferida fonda pero non mortal, un burato negro capaz de dixerir fragmentos de morte co recordo.”  

Por outra banda, outro factor a salientar é o xeito co que a autora logra que a narración do libro emule o permaxeo. As descricións das personaxes e as situacións polas que atravesa a narradora están contadas desde o interior. Cada evento esperta unha sensación corporal de impresións e ideas que non terminan por atopar unha vía de saída cara ao exterior.  

Permaxeo nárrase desde a greta. Non pode ser doutro xeito. Nárrase no espazo desde o cal podemos acceder ao interior do que permanece oculto trala capa de xeo. Mais entendemos que a profanación, a greta, só puido ser perpetrada pola forza da vida, que sempre empurra cara adiante.  

“As familias péchanse sobre elas mesmas como vilas asediadas. Pero é a vida, a salvaxe que nos cerca e nos asedia.” 

Permaxeo forma parte da colección Faktoría K, na que podemos atopar desde clásicos imprescindibles como O Amante de Marguerite Duras, até a narrativa máis actual, como pode ser a marabillosa Canto eu e a montaña baila, de Irene Solá. 

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Activismos
Movementos sociais Guerra xeopolítica e loitas sociais: un ciclo de conferencias aborda en Vigo as raíces dun mundo en crise
Poñentes como Xosé Manuel Beiras, Miguel Urbán, Queralt Castillo ou Aurora Moreno abordarán algunhas das cuestións clave para analizar o presente e argallar ideas para o futuro nunhas xornadas organizadas polo grupo de activistas Ecoar.
A Catapulta
A Catapulta Silvia Penas, a creatividade na procura
A poeta, performer e creadora repasa na Catapulta a súa carreira e o súa visión sobre a poesía
Crisis climática
Informe de la OMM El nivel del mar se disparó en un 2024 que contabilizó el mayor número de desplazados climáticos en 16 años
El balance climático de 2024 de la Organización Meteorológica Mundial resalta datos preocupantes en indicadores clave de la crisis climática y confirma que el pasado fue el año más cálido jamás registrado.
Activismos
Movementos sociais Guerra xeopolítica e loitas sociais: un ciclo de conferencias aborda en Vigo as raíces dun mundo en crise
Poñentes como Xosé Manuel Beiras, Miguel Urbán, Queralt Castillo ou Aurora Moreno abordarán algunhas das cuestións clave para analizar o presente e argallar ideas para o futuro nunhas xornadas organizadas polo grupo de activistas Ecoar.
Crisis climática
Informe España experimentó 28 días de temperaturas por encima de la media en invierno por el cambio climático
València experimentó el mayor número de días por encima de la media (33) y Barcelona vivió la mayor intensidad de la anomalía: 1,4ºC sobre el promedio. Casi 394 millones de personas por todo el mundo sufrieron 30 días o más inusualmente cálidos.

Últimas

Más noticias
Arte
Arte y memoria histórica Un artista renuncia a un premio de la Academia de Bellas Artes Canaria por su defensa del monumento a Franco
Acaymo S. Cuesta argumenta que la posición de la Academia con respecto al ‘Monumento al Caudillo’ de Juan de Ávalos es contraria a los principios democráticos que defiende y no recogerá el galardón.
Análisis
Análisis La hipérbole pasa factura a Vox y deja la mayoría absoluta en manos de Sumar y Podemos
La caída de dos puntos de Vox muestra cómo la izquierda y el PSOE podrían seguir teniendo una oportunidad de evitar un Ejecutivo del Partido Popular con la ultraderecha.
València
Racismo El Aita Mari se querella contra Vox Borriana y un diputado ultra por llamarles “barco negrero”
Un edil de Borriana y diputado autonómico ultra les acusó de ser “barco de negreros” y “cooperador necesario de las mafias de tráfico de personas”. El partido difundió estas declaraciones.

Recomendadas

Medio ambiente
Medio ambiente A Xunta desoe a oposición social e dá luz verde ambiental á celulosa de Altri e Greenalia
O informe da administración galega, gobernada polo PP de Alfonso Rueda, conclúe que a proposta é “ambientalmente viable” e pasa por alto as decenas de miles de alegacións presentadas, así como a contestación social.
Costas
Costa A ría de Arousa, ao bordo do colapso ecosistémico
A principal produtora de marisco de Galiza afronta unha crise sen precedentes; o impacto da contaminación actual e a de potenciais industrias como Altri ou a reapertura da mina de Touro poñen en perigo o sector do mar.
Medio ambiente
Medio ambiente Miles de persoas enchen as prazas galegas contra o ‘si’ ambiental da Xunta a Altri
A Plataforma Ulloa Viva logrou mobilizar decenas de concentracións nos concellos da conca do río Ulla e máis alá para protestar contra a Declaración de Impacto Ambiental aprobada polo Goberno de Alfonso Rueda para a celulosa.
Cine
Vicente Monroy “El capitalismo es un ejercicio de destrucción de la curiosidad”
En su nuevo ensayo, Vicente Monroy convierte la penumbra de las salas de cine en protagonista, tejiendo un relato fascinante que une sus dos grandes pasiones: el cine y la arquitectura.