Refinería en A Coruña
Refinería de petróleo en A Coruña. Pablo Santiago

Energía
Un protocolo para evitar as guerras polo derradeiro petróleo

Existe unha pouco coñecida proposta de acordo internacional para evitar os previsibles conflitos por un petróleo en declive.

Coordinador do Instituto Resiliencia

15 jun 2021 17:49

A maioría de nós coñecemos un protocolo como o de Kioto, que naceu en 1997, estivo vixente até finais do pasado 2020 e que tivo como unha especie de sucesor o Acordo de París asinado en 2015. Ambos os dous acordos internacionais, como é sabido, pretenden poñer límites á queima dos combustibles fósiles, centrándose na súa consecuencia sobre o clima, isto é, a emisión de gases de efecto invernadoiro. Mais existe desde 2003 outro instrumento moito menos coñecido, aínda apenas pouco máis ca unha proposta desde o mundo académico, que pretende facer fronte ao problema desde o outro lado do uso da enerxía fósil pola Humanidade: o Protocolo de Uppsala, tamén coñecido como Protocolo de Rimini pois fora presentado polo seu autor intelectual nun congreso celebrado nesta cidade italiana no mes de outubro daquel ano.

O xeólogo retirado Colin Campbell, un dos fundadores de ASPO —organización internacional de referencia para a cuestión do Teito do Petróleo— publicouno na súa forma definitiva e baixo a denominación de Protocolo de Uppsala, coa colaboración do físico nuclear Kjell Aleklet do Grupo para o Estudo do Esgotamento dos Hidrocarburos da Universidade desa cidade sueca. Basicamente, o que propón este documento é un plan para ir reducindo de maneira xusta o derradeiro petróleo que vai poder queimar cada país cada ano até este se esgotar definitivamente.

Posteriormente o divulgador estadounidense sobre cuestións enerxéticas Richard Heinberg publicaría un libro ao redor da potente idea do protocolo, baixo o explícito título The Oil Depletion Protocol: A Plan to Avert Oil Wars, Terrorism, and Economic Collapse. A idea que desenvolvía Heinberg, inspirado pola proposta de Campbell e Aleklet, era que a alternativa a un acordo internacional para ir reducindo o petróleo que utilizaba cada país de tal maneira que deixase unha parte xusta aos demais países, sería o conflito armado e o caos. Tristemente, o camiño que levamos, atendendo unicamente a unha (suposta) redución centrada nas emisións, plasmada primeiramente no acordo de Kioto e agora no de París, cheo de trampas e de notorios incumprimentos pola inmensa maioría dos asinantes, é precisamente ese: un reparto inxusto do sacrificio que implica ir deixando de queimar uns combustibles que, de todos os modos, están a se esgotar.

O Protocolo de Uppsala propón repartir dunha maneira internacionalmente xusta o derradeiro petróleo

A perspectiva recentemente apuntada pola AIE, e que o experto Antonio Turiel lle lembrou ao Senado español, é a dunha redución vertixinosa na dispoñibilidade en apenas catro anos, algo que dificilmente podemos agardar que se realice de maneira pacífica e ordenada, cando sexa inagochable que xa non queda petróleo dispoñible no mercado internacional para as industrias, para os coches, os camións e mais os tractores de todos os países do mundo, e apenas se avanzase nada na tan cacarexada Transición Enerxética, que deste modo se verá abortada case antes de comezar, pois o petróleo a día de hoxe e nun futuro previsible é imprescindible para fabricar coches eléctricos, paneis solares, aeroxeradores ou instalacións de produción de hidróxeno.

O que sucedeu na actual pandemia da COVID19 con recursos escasos coma as vacinas, ou está a suceder xa cos materiais escasos dos que dependen economías netamente importadoras de materia prima, como as europeas, e máis especificamente os alegres plans da masiva electrificación renovable que implica o Pacto Verde Europeo, confirman a tendencia insolidaria e de acaparamento común na xeopolítica realmente existente. E por se houber calquera indicio de reparo moral nalgún goberno, a propia Axencia Internacional da Enerxía xa se encargou de recomendar o acaparamento aos países da OCDE cun desprezo absoluto aos valores dun desexable e san internacionalismo. Sen dúbida cómpre lembrar todo isto cando nos falan de “Transición Xusta”.

Exxon Mobil
Refinería de ExxonMobil no río Mississippi, Louisiana. Foto: Terekhova

Así e todo, si que houbo un país que atendeu unha importantísima característica do Protocolo de Uppsala-Rimini: non é preciso que todos os países do mundo o asinen para ser útil, e calquera país, rexión, localidade ou mesmo organización pública ou privada que o aplicase, vaise beneficiar do aumento da resiliencia que implica, da adaptación temperá a un funcionamento con moito menos ou con ningún petróleo. Ese país foi o noso veciño Portugal, que no ano 2011 aprobou no seu parlamento este protocolo, situándose á vangarda internacional no recoñecemento do Peak Oil e da necesidade non só de artellar unha maneira de ir reducindo a dependencia civilizatoria desta excepcional forma de enerxía, senón de facelo dunha forma internacionalmente xusta e solidaria. Por desgraza, aínda que o 6 de abril de 2011 o parlamento portugués aprobase este Protocolo do Esgotamento do Petróleo, a proposta do PCP, cos votos a favor de PS, PSD, Bloco de Esquerda e Os Verdes, a súa aplicación práctica polo goberno portugués, até onde temos constancia e polo de agora, foi nula.

A alternativa a este protocolo é a guerra polos derradeiros recursos enerxéticos cando comecen a non chegar para todas as economías

Daquel texto rescatamos un extracto na versión internacional da nosa lingua, adaptado do protocolo orixinal:

(...) Considerando que é adequado planear uma transição ordenada para o novo contexto mundial de menor oferta energética, prevenindo o desperdício de energia, estimulando a produção de energias alternativas e alargando o período de vida do petróleo remanescente; Considerando que é desejável responder aos desafios que se colocam de um modo cooperativo e equitativo, bem como os relacionados com as preocupações das alterações climáticas, da estabilidade económica e financeira e das ameaças de conflitos no acesso a recursos críticos. Propõe-se agora que: Seja convocada uma convenção de Nações para equacionar a questão relativa à concertação de um acordo com os seguintes objectivos:

a) Evitar a especulação com a escassez, de modo a que os preços do petróleo possam manter uma relação razoável com o custo de produção.

b) Permitir aos países pobres a sustentação das suas importações(...).

E finalmente, a dupla chave para artellar o descenso en extracción-utilización e evitar deixar o reparto desta escaseza en mans do mercado e mais das armas:

a) Nenhum país deverá produzir petróleo acima da sua taxa de esgotamento corrente, sendo a mesma definida em produção anual como uma percentagem da quantidade remanescente (reservas e recursos por descobrir)

b) Cada país importador reduzirá as suas importações para as ajustar à taxa de esgotamento mundial corrente, deduzida qualquer produção interna.

Parece que chegou o momento de recuperar definitivamente este protocolo do esquecemento e poñelo en práctica o antes posible no maior número de países do mundo, especialmente nos países enriquecidos, e convertérmonos así en obxectores de conciencia contra o conflito polo derradeiro petróleo que se prevé nun dramático futuro que se achega a paso acelerado.

Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Ecología
Extractivismo Ridiculizar el activismo y manipular la información: así impone sus planes la petrolera argentina
El plan de comunicación filtrado de YPF quiere manipular la opinión pública para falsear un consenso social en torno al extractivismo en aguas ultraprofundas. Activistas lo ven “peligroso” y lo comparan con los engaños de Exxon y Monsanto.
Energía nuclear
NuScale. Ni nueva, ni necesaria
Los riesgos de aumento de los costes, los probables retrasos y la creciente competencia ponen en duda el esfuerzo de desarrollo a largo plazo.
bocadiño
17/6/2021 13:54

O decrecemento e a crise enerxética lémbrame a xestión pandemia. Aínda con datos alarmantes do que temos enriba parece que os gobernos e o sistema económico non parecen dispostos a facer algo significativo. Exactamente como no caso da pandemia, na que se tomaron decisións para paliar parte do dano (isto dito dende Europa), pero na que se fai caso omiso da ciencia, en concreto da ecoloxía, que chama a atención sobre a relación coa destrución dos ecosistemas tanto nesta como en posibles futuras pandemias.
Unha vez máis se fía todo ao control de danos que supoñen as vacinas, o control social, etc. Non estou en contra delas, pero velas como a única medida viable parece cando menos curtopracista e perigoso.
Entendo que Manuel chame a atención sobre este protocolo do que non tiña escoitado falar, pero tristemente parece que estamos máis preto de novos parches tecnolilusoiros e dos conflitos militares que dunha asunción realista do que xa está a pasar.
Grazas por certo por darnos novas de Portugal (ese lugar tan lonxano nos nosos medios de comunicación) que quizais poida estar marcando o camiño neste tema.

0
0
Sobre o blog
O Centro de Saberes para a Sustentabilidade (CSS) é un Regional Centre of Expertise on Education for Sustainable Development recoñecido oficialmente pola Universidade das Nacións Unidas. Ten como misión fundacional “informar, sensibilizar e implicar a comunidade educativa e a sociedade no seu conxunto na promoción da transformación social necesaria para o cumprimento dos Obxectivos de Desenvolvemento Sustentable a través de experiencias cos pés na terra que fomenten a conservación, a sustentabilidade, a protección ambiental e a resiliencia“. O goberno do CSS é horizontal e democrático a través dun Consello Reitor formado por representantes de todos os axentes participantes. Máis información: http://www.saberes.eu
Ver todas as entradas
Política
Política Río revuelto a izquierda y derecha en la antesala de la investidura de Feijóo
La convulsión interna es el rasgo común de todos los partidos en momentos de máxima tensión por evitar una repetición electoral. La mayoría plurinacional logra su segundo éxito parlamentario pero quedan semanas de negociación.
Política
XV Legislatura Garzón se distancia de Díaz y sus derivas “unilaterales”
El líder de Izquierda Unida aboga por la convocatoria de primarias para la reformulación de un “frente amplio” en el que Movimiento Sumar “sea un partido más” y critica a la vicepresidenta por haber escogido a dedo las portavocías.
Argentina
Personas desaparecidas Equipo Argentino de Antropología Forense: cuarenta años buscando la verdad
El EAAF se creó para identificar los restos de las personas desaparecidas tras la dictadura argentina. Desde entonces ha estado involucrado en investigaciones en más de 65 países. Actualmente busca crear una oficina en España.
Racismo
Violencia en el transporte Renfe pide apartar a cuatro agentes de seguridad tras una agresión racista en Barcelona
Un vídeo de seis minutos que circula por las redes deja buena constancia de una actuación desmedida de cuatro agentes de seguridad contra un joven negro en la estación de Plaça de Catalunya en Barcelona.
Accidentes laborales
Accidentes laborais A morte dun traballador migrante esmagado nun estaleiro pon en guerra o naval galego
Os sindicatos CIG, CCOO e UXT sinalan a falta de compromiso da Xunta de Galicia e a Inspección de Traballo que “desatenderon denuncias” polas condicións de traballo do estaleiro Armón e das súas ETT.
Memoria histórica
Memoria histórica El Ayuntamiento de Palma paraliza el derribo del monumento fascista de Sa Feixina
La coalición de izquierdas Con Málaga pide la demolición del monolito homenaje al Crucero Baleares, que bombardeó la costa malagueña durante La Desbandá.
Cumbre Social Granada
Cumbre Social Granada Más allá de la cumbre de líderes de la UE: construir otra Europa desde Granada
La Cumbre Social de Granada será el “centro” durante dos semanas de los movimientos sociales, ecologistas, anticapitalistas, feministas y antirracistas frente al Consejo Europeo extraordinario que se celebra en la ciudad el próximo 5 y 6 de octubre
Memoria histórica
Exhumación Recuperando a memoria de catro represaliados polos falanxistas en Bértoa
Atopan no cemiterio de Bértoa as primeiras evidencias dos posibles restos de Francisco Miguel Fernández, Juan Boedo, Andrés Pinilla e Pedro Pinilla, represaliados polos falanxistas no ano 36.

Últimas

Política
Política Sánchez ganaría las elecciones y Sumar desbancaría a la ultraderecha, según el CIS
El PSOE conseguiría el 33,5% de los votos, el PP pasaría a ser segunda fuerza con el 31,7% de los apoyos y Sumar se consolidaría como tercera con el 11,9% de los sufragios.
Precariedad laboral
Precariedad laboral Trabajadores de una cafetería de la Universidad Politécnica de Madrid llevan tres meses sin cobrar
Más de tres decenas de estudiantes acudieron a una concentración en solidaridad con la plantilla, una acción que, según denuncian, terminó con “agresiones” por parte de un responsable de una escuela técnica.
Centros de Internamiento de Extranjeros
Racismo Cies No denuncia espionaje policial en las visitas a internos en Zapadores
El Defensor del Pueblo ha abierto una investigación ante las repetidas denuncias de espionaje por parte de colectivos de apoyo a las personas internas en el CIE valenciano, una práctica que va en contra de resoluciones judiciales previas.
Opinión
Opinión Señoros S.A.
Las declaraciones machistas de Alfonso Guerra sobre Yolanda Díaz se sustentan en la creencia de que las mujeres no debemos estar en la esfera pública y mucho menos haciendo política.
Más noticias
Laboral
Laboral CGT se manifiesta por la aplicación de los coeficientes reductores de jubilación en trabajos penosos
Ante la falta de información de ciertas empresas sobre sus índices de penosidad, insalubridad, mortalidad o toxicidad, el sindicato denuncia la inacción de los ministerios de Trabajo y Seguridad Social en expedientes de jubilación anticipada.
Crímenes del franquismo
Represión franquista La Fiscalía pide una investigación por torturas durante el franquismo por primera vez en la historia
Las torturas sufridas por el sindicalista Carles Vallejo en la comisaría de Vía Laietana durante 21 días podrán ser investigadas gracias al beneplácito de la Fiscalía de Barcelona, amparada en la Fiscalía General del Estado.
Opinión
Opinión El hambre y la galleta
Con nostalgia, mi abuela me habla de la niña que fue, de todos sus hermanos, de lo rápido que aprendieron a utilizar todos los aperos y de cómo las manos les crecían a mayor ritmo que el resto del cuerpo a fuerza de trabajo.
Residencias de mayores
Residencias Familiares y trabajadoras piden que Europa investigue lo que ocurrió en las residencias madrileñas
Marea de Residencias vuelve a Bruselas para pedir que una misión de europarlamentarios valore la acción del Gobierno madrileño en la gestión de los centros sociosanitarios al inicio de la pandemia por covid.
LGTBIQ
Bisexualidad El Club de los Indecisos
Artículo por el Día Internacional de la Bisexualidad.

Recomendadas

Actualidad africana
Actualidad africana Los cambios no detienen la rueda de la violencia en diferentes puntos del continente
La inseguridad fue uno de los factores que debilitó a los gobiernos electos en el Sahel y que explicó el recibimiento como héroes de los militares tomaron el poder en algunos de estos países.
Política
XV Legislatura El PSOE evita hablar de amnistía, pero el consenso con Catalunya empuja a Feijóo al precipicio
El bloque progresista trata de ensanchar “con discreción” un acuerdo con el independentismo y los agentes sociales mientras un Partido Popular errático es incapaz de elaborar una estrategia política sin contradicciones.
Fútbol
Mar Mas (Asociación Mujeres para el Deporte Profesional) “Hay muchos Rubiales dentro del mundo del deporte”
La presidenta de la Asociación Mujeres para el Deporte Profesional (AMDP) explica la reivindicación de federaciones bicéfalas o independientes para que el deporte femenino supere los tutelajes del masculino.
Colombia
Un año de Petro Desmantelar el negocio del narcotráfico: hacia una nueva política de drogas en Colombia
Cuando se cumple un año de Gobierno de Gustavo Petro, el Gobierno de Colombia ha tomado la iniciativa mundial en proponer un cambio de paradigma en el tratamiento del comercio mundial de drogas psicoactivas.