Coronavirus
A Universidade non é cousa menor, dito doutro modo, é cousa maior

Este título explica ben o cinismo co que nos vemos na obriga —porque a apatía xa non é unha opción, se non este artigo non tería sentido— de afrontar a actual situación do estudantado da Universidade de Santiago de Compostela (USC). Unha verdadeira cerellada na que a crise da COVID-19 foi só o desencadeante.

Clase Universidad Alumnas
Alumnas en clase. Álvaro Minguito
Membro do grupo de representantes de Grao e Máster da Facultade de Filoloxía.
27 abr 2020 18:00

O 23 de abril, Día Internacional do Libro, compareceu, por fin, o ministro de Universidades Manuel Castells ante os medios de comunicación. Dende o 14 de marzo, data na que se decretou o estado de alarma, o ministro aínda non nos reconfortara coa súa presencia. Mentres o resto de ministros e ministras desfilaban día tras día en roldas de prensa e se repetía a todas horas a excepcionalidade da situación na que nos atopabamos, as estudantes tiñamos a sensación de non ter representación nesa situación e, por tanto, de non formar parte —como formamos— da realidade social da crise. Castells non dubidou en incidir acerca dos problemas de natureza psicolóxica nun chanzo superior sobre a fenda tecnolóxica e os de natureza pedagóxica, mais os nosos problemas psicolóxicos foron xerados, na súa maioría, pola falta de solucións ante os outros.

Coronavirus
Manuel Castells insiste en que las universidades deben tener en cuenta a la comunidad universitaria

El ministro de Universidades ha insistido en que el modelo de evaluación tiene que ser flexible y ha declarado que “los estudiantes deberían saber en breve plazo cómo van a ser evaluados para que puedan prepararse”.

A “incerteza” e “anguria” ás que se referiu o ministro témolas experimentado todas nós dende a suspensión das aulas. Só até hai dous días, cando o reitorado publicou un documento oficial —modificábel— no que trataba de botar luz sobre as datas e criterios de avaliación, o estudantado foi tratado como un corpo homoxéneo que se foron pasando entre o ministerio, as autonomías e os reitorados. Agora temos entendido que dependemos da bonhomía dos departamentos. Normal que non fosemos unha nova apetitosa para os medios, pois a famosa reunión entre a equipa de Castells e as responsables autonómicas só se traduciu nunha serie de recomendacións sobre a maneira de proceder ante a crise. O ministro salientou a propia autonomía das universidades e deixou claro que a última palabra a teñen as respectivas Comunidades Autónomas.

Mentres o resto de ministros e ministras desfilaban día tras día en roldas de prensa e se repetía a todas horas a excepcionalidade da situación na que nos atopabamos, as estudantes tiñamos a sensación de non ter representación nesa situación e de non formar parte da realidade social da crise.

Perante esta situación apareceu a necesidade da mobilización estudantil, para esixir o recoñecemento da nosa propia situación de crise, nada homoxénea e con todas as súas particularidades. Conste que coa mobilización non pretendemos censurar a totalidade do corpo docente, sabemos que moitas das nosas preocupacións e críticas son compartidas por algunhas profesoras e profesores. Porén, temos o deber de dubidar, de aproveitar o pensamento crítico que se di cultivar dende esta institución, en fin, de aproveitar unha serie de armas (malia estaren desafiadas) para protexer os nosos intereses, que inevitabelmente actuarán na contra da comodidade de moita parte do profesorado, do reitorado, das autonomías e do ministerio. Desafortunadamente, esta crise tamén colleu desarticulado a gran parte do estudantado, polo menos na USC. Feito que nos debería estrañar, pero non o fai, en gran medida polo viro de filiacións que tomou a relación que as propias alumnas manteñen coa universidade, sobre a que agora é o noso deber reflexionar.

O ministro tamén recalcou, durante a comparecencia, a necesidade e o deber da consulta co estudantado, iso si, sen que se malinterpretara dita consulta cun peso na toma de decisións, especialmente nesta situación nosa tan complicada. Segundo o ministro, a situación ofrece o lado positivo de estudar e ver como funcionan eses métodos de docencia alternativa, louvando a posta a punto e presteza das universidades para asumir as competencias en liña. Se antes eramos un corpo que se ían pasando de responsábeis en responsábeis, agora semellamos unhas cobaias (moi boas, por certo, xa que segundo Castells, “os estudantes manifestaron unha capacidade de adaptación, responsabilidade e sentido común extraordinaria”). Actuando no nome do sentido común ao que aludía o señor Castells resultounos moi fácil sobrepórmonos ao conformismo e á apatía cos problemas internos da universidade con certa serenidade, até que a situación nos estoupou na cara. Dende a consolidación da relativa liberdade que ten agora a xuventude parece que as universitarias entramos nunha especie de limbo no que, dende a sociedade, se nos contempla como consumidoras hedonistas da vida ou submisas construtoras dun futuro rendíbel, tal e como explicaba Alain Badiou no 2017. Se o filósofo levaba razón aí atopamos as causas da desorientación e a descoordinación política do estudantado. Á fin e ao cabo, o lóxico sería que houbese friccións, protestas xeradas polos conflitos de intereses, non esa falsa estabilidade que esta situación truncou, esperemos, para sempre.

Actuando no nome do sentido común ao que aludía o señor Castells resultounos moi fácil sobrepórmonos ao conformismo e á apatía cos problemas internos da universidade con certa serenidade, até que a situación nos estoupou na cara.

Debemos, como en todo, matizar excepcións. Dende logo, a inquedanza mantívose en determinados núcleos estudantís illados. É normal que nazan divisións, somos moitas as que accedemos agora ao sistema universitario e é difícil coordinarnos a todas. Despois están os sindicatos, mais tamén é certo que, dende hai tempo, se puxo en dúbida a representatividade dos mesmos. Ademais, estes tenderon a crear o mesmo “illamento escolástico” que denunciaba Bourdieu no campo académico, que moi probabelmente garde relación co incremento dos seus problemas internos. Creáronse asembleas abertas, fóra do dominio dos sindicatos, con representantes de cada grao para dar conta da pluralidade de opinións e acadar unha maior representatividade. Estivéronse recollendo a conciencia, a través destas representantes, as queixas e demandas do alumnado da maioría das facultades da USC.

Educación
ANEGA convoca folga estudantil durante o estado de alarma
As organización convocante reivindica a suspensión do curso e a superación das materias que estaban impartíndose no momento do inicio do estado de alarma, sen que estas computen para a media.
Redactáronse e enviáronse manifestos ao reitor e ao decanato (queda patente que non nos aclararon a quen debiamos dirixírmonos) paralelamente á folga convocada pola organización ANEGA, de dubidoso seguimento entre o estudantado. Realizáronse enquisas, coma as que mencionaba Castells na súa comparecencia, por parte do alumnado para coñecer o número de afectadas polas poucas e contraditorias decisións que até o de agora se estaban a tomar sobre o noso devir académico. Se intentabas estabelecer comunicación con estudantes doutras universidades semellaba reinar o “sálvese quen poida”. A día de hoxe seguen a chegar protestas, lóxico, dado que a información segue a ser confusa, sirva de exemplo: que significa que unha alumna poida optar ao aprazamento da defensa do TFG/TFM baixo “circunstancias excepcionais debidamente xustificadas”? Non salientan os medios de comunicación e o Goberno a excepcionalidade da situación en xeral?

Parece mentira que tivera que chegar un virus democrático para pór en dúbida a avaliación presencial e a asistencia ás aulas.

Das penalizacións pola falta de asistencia —tan necesaria— (con posibilidade de suspenso incluída) até a docencia virtual que se está a levar a cabo polo profesorado, sen aulas nin explicacións engadidas —ben por inconsciencia, ben por puro pasotismo— no que uns exercicios e diapositivas suplen perfectamente esa asistencia. Parece mentira que tivera que chegar un virus democrático para pór en dúbida a avaliación presencial e a asistencia ás aulas. Parece mentira que o ministro diga que a universidade é “para os estudantes”, que “necesitan ser oídos” cando ignoraron todas as mobilizacións contra o plan Boloña. Certo é que non hai que esquecer que goberno foi o que aprobou dito plan, o responsábel do título deste artigo, cuxo aparello ideolóxico critica agora o ministro por confraternizar demasiado co estudantado: “En la universidad no todo puede solucionarse de forma asamblearia” sentenciaban “fuentes educativas” para El Mundo. Só lles debemos o cinismo no que nos tivemos que educar, como se sinalaba ao comezo deste artigo, para poder sobrepor as sucesivas frustracións (que mellor mostra disto que a encrucillada na que fican os métodos de ensino). Se de certo a universidade tivera sido para o estudantado e non estivese dominada por un conservadorismo retrógrado, amparado na solemnidade que lle outorgou a historia, a situación sería menos caótica. Tivo que vir a COVID-19 para que realmente fosemos escoitadas. E, malia isto, lendo declaracións coma as do xornal El Mundo e vendo a pouca concreción das recomendacións ás universidades, permitirannos, polo menos, dubidar de até que punto se produciu isto. Se alguén finxe sorpresa tras estas afirmacións diremos que esta ferida interna non é nova. A autocrítica e autoflaxelación lévaa practicando a academia durante boa parte do séc. XX, especialmente a raíz dos fortes movementos estudantís que se deron na segunda metade. Xa se chamou á deconstrución e se criticou “o distanciamento social e mental de cara ao mundo” que se produce no campo académico, como sinalaba Pierre Bourdieu.

Pero basta de Bourdieu e Said e Badiou e arrastrar as críticas do século XX. Como ben dicía Krahe en “Ay Democracia”:

volvamos al aquí y ahora…

Agora que maio está por chegar…

María Zambrano dicía que somos tempo, movémonos entre o tempo e que, por iso mesmo, teríamos que saber respiralo. Tanto o reitorado no documento do novo réxime de avaliación, aprobado polo Consello de Goberno no 22 de abril, como Castells na súa comparecencia, especificaron que ditas medidas son aprobadas só para esta situación especial, esperando voltar á normalidade o vindeiro curso académico. Sinceramente, esperemos que non se volva á normalidade, unha normalidade de conformismo e desorientación, que contemplabamos escépticas moitas de nós. Esperemos que a inquedanza e a cooperación que se está a recuperar entre o estudantado nos leve a deixar de representar os papeis dados previamente no escenario universitario. Soamente deste modo poderemos romper coa filosofía inacabada do século XX e crear novos lazos filiativos coa universidade. Continuemos comprometidas e consideremos as nosas esixencias dentro do conxunto da sociedade.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Comunidad de Madrid
Huelga de universidades públicas Por qué las universidades públicas irán a la huelga el 28A
Las distintas plataformas en defensa de la educación universitaria pública denuncian la “asfixia económica” a la que el gobierno de Isabel Díaz Ayuso aboca a los centros académicos desde hace más de 15 años.
Asturias
Educación Asturies impulsa la gratuidad del primer curso universitario
La medida, aprobada por el Gobierno de PSOE-IU Convocatoria por Asturies, llega en plena polémica por los proyectos de apertura de centros privados en la comunidad.
Comunidad de Madrid
Universidad pública El alumnado de la UNED denuncia el “modelo antipedagógico” tras la supresión de tutorías presenciales
El proceso de eliminación de clases se remonta a 2008, aunque ha sido este año, con el nombramiento Claudia Sevilla como directora de centros asociados de Madrid, cuando el gobierno de Ayuso “ha pisado el acelerador”.
Rumanía
Rumanía La ultraderechista Alianza para la Unión de los Rumanos de George Simion se destaca para la segunda vuelta
La extrema derecha rumana sale de nuevo reforzada pese a la eliminación de la carrera electoral de su otro representante, Calin Georgescu. La segunda vuelta de las elecciones será el 18 de mayo.
València
València Rechazada la querella por tortura contra Ramón, policía infiltrado en València
Un juzgado de València desestima el recurso presentado por Alerta Solidària contra la inadmisión de la querella criminal por torturas contra el agente que pasó dos años infiltrado.

Últimas

O Teleclube
O Teleclube 'Os Pecadores' loitan contra montruos reais e mitolóxicos no novo episodio de 'O Teleclube'
O dúo do director Ryan Coogler e o actor Michael B. Jordan estrean unha película sobre a experiencia afroamericana cunha ameaza sobrenatural engadida.
Opinión
Opinión El apagón y la ofensiva nuclear de las derechas
El gran apagón se ha producido en medio de una auténtica guerra cultural de la derecha contra el plan de cierre de las nucleares.
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición El PSOE se mira en el espejo de Canadá
La irrupción de un enemigo exterior poderoso como Trump ha provocado un giro rotundo en las elecciones del país norteamericano, catapultando a los progresistas tras estar al borde de una dura derrota.
Economía social y solidaria
Cooperativismo Economías tejidas por mujeres: feminismo y cooperativismo en Madrid, una genealogía por contar
La Economía Social y Solidaria feminista no ofrece fórmulas mágicas, pero sí un horizonte: uno donde lo productivo y lo reproductivo, lo económico y lo afectivo, dejen de estar enfrentados.
Más noticias
Huelva
Huelva Jornaleras de Huelva en Lucha interpone la primera denuncia por el despido de una temporera marroquí
La sección sindical, recién constituida, asegura que “abren la veda” para denunciar otros atropellos laborales similares en contratos fijo-discontinuos de trabajadoras contratadas en origen.
Artes gráficas
Andalucía Poevélez: Cuando poesía e imagen mezclan, funden y subliman
La muestra colectiva de diversos artistas del panorama nacional nos presenta ejercicios de poesía visual desde diversas disciplinas como el collage y la fotografía y se puede visitar en la Fundación Eugenio
Opinión
Opinión Sobre la guerra y la paz
Parece que los alemanes y el resto de europeos no aprenden con la historia que ellos mismos han protagonizado en los últimos 400 años. Ni siquiera con la historia del siglo XX, tan inmediatamente próxima y tan inmensamente trágica.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Galicia
Galicia Vigo, A Coruña e Ourense mercaron material policial a Israel por medio millón de euros en só catro anos
O alcalde ourensán, Gonzalo P. Jácome, adxudicou un contrato por 70.000 euros días despois do sete de outubro. Abel Caballero asinou outro de máis de 200.000 euros e a alcaldesa da Coruña seguiu a estela cun contrato de 170.000 euros.