Pastora Filigrana: “Las mujeres andaluzas custodian formas de vida que son antisistema en sí mismas”

Entrevista a Pastora Filigrana Mujer, gitana, andaluza y en las antípodas.

Pastora Filigrana, contraportada Andalucía n.7
Julia Rodríguez Pastora Filigrana
9 ene 2017 06:56

Viene del Turruñuelo, un humilde barrio trianero de casitas y corrales. Ninguna de sus abuelas, ni la paya ni la gitana, sabían leer o escribir. En la universidad formó la Asociación de Mujeres Gitanas Universitarias y ejerció como abogada de personas gitanas en Las Tres Mil Viviendas. Colaboró con la Oficina de Derechos Sociales, donde nació la primera asociación de mujeres inmigrantes del servicio doméstico. Se implicó en el Sindicato de Obreros del Campo y contribuyó a la formación del Sindicato Andaluz de Trabajadores. Fue parte del Grupo 17 de Marzo, resorte y escudo de los movimientos políticos y sociales. Desde la Cooperativa Jarsia (“Justicia” en caló) lucha contra la represión política y los abusos hipotecarios y patronales. Nadie es imprescindible, pero sí hay personas necesarias. Pastora es una de ellas.

¿Qué lleva a luchar contra la injusticia?
Desde chiquita he tenido ese sentimiento de repulsa hacia la injusticia. Es un ímpetu que está en mí, una fuerza más grande que una misma. Existe en la humanidad desde su comienzo y es el motor de la evolución. Ni la mayor forma de violencia organizada ha logrado hacerla desaparecer.

¿Y tus circunstancias?
Sé que hay sujetos más oprimidos, pero en mí coinciden varias líneas de opresión que me hacen luchar. De ser un hombre con las cosas más fáciles hubiera luchado menos, o siendo mujer pero en una situación económica favorable. Como gitana tuve que hacer frente al racismo estructural y vivir en el sur, en la periferia, es otra línea que me atraviesa. No por estar en una situación de opresión te conviertes en un sujeto revolucionario, pero en mi caso sí, no sé el porqué. Era más fácil empatizar con quienes sufren. También tengo un fuerte sentimiento de deuda histórica. Alguien luchó antes que yo para que mi destino no fuera parir y criar, analfabeta y sujeta a la voluntad de un hombre.

¿Cómo determinan la lucha esas líneas de opresión?
Los métodos de lucha que tenemos y hasta el mismo concepto de revolución han sido inventados por el hombre blanco, europeo, de clase media. Un modelo creado en un contexto histórico preciso no puede ser exportado a todo tiempo y lugar. Es necesario deconstruir esas ideas y saber que también son hegemónicas. Lo emancipatorio es entender las líneas de opresión que te atraviesan, por qué te están oprimiendo y luchar desde tus propios valores oprimidos. Cuando el poder te reprime es por aquellos modos de ser y estar en el mundo que le ponen en peligro. No te reprime al azar. ¿Qué peligro han representado los gitanos para recibir en su historia reciente más de 250 leyes represivas? Un modelo de vida alternativo fuera de las lógicas de producción y consumo del capitalismo. Hay que hacer un trabajo de reflexión y mirarse como andaluces, como mujeres o gitanas y ver qué es eso que tenemos que tanto molesta al sistema. Creo en el internacionalismo, pero hay que organizarse desde la propia identidad. Es una cuestión estratégica, no romántica. Porque nos da pistas sobre cómo construir las máquinas de guerra para la emancipación.

¿Hay un feminismo andaluz?
No existe como tal una corriente de pensamiento del feminismo andaluz, pero cada vez somos más quienes la estamos pariendo. Tú eres mujer, pero, además, por ser andaluza, estás un escalón por debajo. Existe una realidad de pobreza y exclusión que no se da en otros lugares y te sitúa, en muchos indicadores, a años luz. ¿Son los mismos puntos de partida para reivindicar la igualdad? No se pueden ignorar las condiciones socioeconómicas del territorio que habitas. Hay que tomar conciencia, quitarnos los complejos de nuestras propias mentes colonizadas y organizarse desde abajo. Hace falta un feminismo andaluz no solo por una cuestión de justicia. ¿Por qué nos oprimen así? Las mujeres andaluzas custodian formas de vida que son antisistema en sí mismas o apuntan a su superación, como el mutualismo de base y las redes comunales allí donde no llega el Estado, los modos de priorizar el consumo o el contacto con la naturaleza en el mundo rural. Es un potencial político que debe ser organizado y convertido en herramienta.

Más allá de la resistencia, ¿por dónde tirar?
El enemigo no puede ser infravalorado y tiene el monopolio de la violencia, pero lleva el virus dentro y hay vías de fuga por donde pierde fuerza. También hay que sacar energías para construir, imaginar y ser propositivos. El mundo nuevo que yo sueño se parece a lo que el poder reprime. Si quieren individualismo, jerarquías y opresiones, ese mundo será comunitario. Si explotan la naturaleza, sostendremos nuestra ecodependencia. Hay que situarse en las antípodas.

Cargando valoraciones...
Ver comentarios 6
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Cargando relacionadas...

CRTVG - Corporación Radio y Televisión de Galicia
A Xunta do PP remata o seu plan de control sobre a CRTVG tras escoller á súa nova directora en solitario
A xornalista Concepción Pombo substituirá, co único aval do Partido Popular, a Alfonso Sánchez Izquierdo. O Goberno de Alfonso Rueda modificou a lei de medios para que os votos do seu partido fosen suficientes para elixila.
Altri
A Plataforma Ulloa Viva cambia a súa directiva para os vindeiros anos de loita contra Altri
A veciñanza da comarca máis afectada escolleu entre dúas listas logo de non chegar a un consenso. A gañadora tratará de ampliar a súa base de socias e socios por toda Galiza e abrirá máis as portas ás grandes organizacións do país, como a CIG.
El Salto n.79
A celulosa ou a vida: xornalismo situado e loita social para frear un ecocidio
O xoves 17 de xullo esperámosvos no CS 'A Nubeira' de Vigo para presentar o último número da revista El Salto xunto a algunhas das súas principais protagonistas: as que loitan contra o macroproxecto de celulosa liderado por Altri e avalado pola Xunta.
AGANTRO
O desprazamento forzoso en Chiapas: metáfora da vida núa
Conversamos coa investigadora América Navarro sobre o desprazamento forzoso en Chiapas.
Altri
Galiza elixe o rumbo da loita contra Altri nas eleccións á directiva da plataforma Ulloa Viva
A veciñanza da comarca máis afectada presenta dúas listas separadas logo de non chegar a unha proposta de consenso. Por unha banda, concorre unha candidatura continuísta e, pola outra, unha alternativa que se achega máis o nacionalismo institucional.

Últimas

O Salto medra contigo
O Salto Galiza abre un crowdfunding para empapelar Altri
Queremos investigar os responsables políticos e empresarias do que podería ser o maior atentado ambiental da historia recente de Galiza.
Orgullo
O Orgullo Crítico enche de diversidade e de humanismo Galiza: “Transfeministas con Palestina”
Crónica visual de como unha enorme multitude encheu de diversidade o centro da cidade de Vigo.
O Teleclube
'O Teleclube' alucina no deserto con Óliver Laxe e 'Sirat'
Laxe leva o seu cuarto premio de Cannes, esta vez en competitición, polo seu novo filme que explosiona na gran pantalla.
A Catapulta
O tempo, o espazo e a poesía de Estíbaliz Espinosa
A poeta visita A Catapulta para conversar sobre o seu traballo e a súa traxectoria literaria
O Teleclube
'O Teleclube' pecha a temporada cos supervivintes de '28 anos despois'
Danny Boyle e Alex Garland volven ao mundo dos infectados que inspirou o renacemento dos 'zombis'.

Recomendadas

Medio rural
A esperanza da xestión colectiva fronte ao espolio: os comuneiros de Tameiga contra o Celta
Mentres varios proxectos industriais tentan privatizar e destruír os ecosistemas galegos, algúns grupos de veciños e veciñas organizadas fan oposición social construíndo alternativas comunitarias. Ás veces, tamén gañan ao xigante.
Feminismos
Dous anos sen reparación tras sufrir lesbofobia nun Rexistro Civil de Pontevedra cando ían inscribir a seu fillo
Un funcionario negouse a inscribir ao fillo de Antía e a súa parella. Un erro de redacción na lei trans está detrás dos argumentos que o funcionario esgrime para defender a súa actuación.
Migración
A veciñanza mobilízase para acoller migrantes tras o peche de centros de Rescate Internacional en Galiza
Tras o progresivo desmantelamento de varios dispositivos de acollida, moitos refuxiados foron trasladados a outros puntos do Estado sen aviso previo. Outros son simplemente desaloxados trala denegación da súa solicitude de asilo.
Ourense
Ourense organízase para loitar contra patrullas de extrema dereita nos barrios máis empobrecidos da cidade
A veciñanza e os movementos sociais responden ao discurso do medo promovido por Frente Obrero e sinalan a súa estratexia de criminalizar a pobreza e sementar odio en contextos de exclusión e abandono institucional.
Comentarios 6

Para comentar en este artículo tienes que estar registrado. Si ya tienes una cuenta, inicia sesión. Si todavía no la tienes, puedes crear una aquí en dos minutos sin coste ni números de cuenta.

Si eres socio/a puedes comentar sin moderación previa y valorar comentarios. El resto de comentarios son moderados y aprobados por la Redacción de El Salto. Para comentar sin moderación, ¡suscríbete!

Cargando comentarios...