O prelo
Entrecontar nos límites do tempo e do espazo

Unha serie de historias ucrónicas que tecen a memoria dunha Galiza que non morreu coa guerra nin coa ditadura, senón que sobrevive e se recrea.
6 ago 2022 10:40

A pedra fala da morte do tempo. Não tenhais medo também do seu nascimento. A pedra conta as histórias como passos, por isso têm pés. Cada vida é um caminho e os caminhos de todas as pessoas são a vida de uma morte, de um nascer do mundo. 

As frases de Iolanda Aldrei lembran As Ondas de Virginia Woolf, novela en que a autora inglesa narra a vida de seis personaxes, desde a súa infancia e até a súa morte. Todo sucede ao ritmo do mar e, asemade, semella durar unha eternidade, coma un só día: desde a rompente do día e até a  bocanoite. Entre outras cousas, Woolf describe a percepción da nosa vida como un continuum, como unha experiencia que non remata, senón que continúa a repetirse, a recrearse. Mais tamén fala sobre aqueles vínculos que nos definen por toda a vida.  

Estes temas aparecen tamén en Entrecontar, de Iolanda Aldrei. Nos relatos curtos que conforman o libro podemos ler tanto vidas enteiras, como apenas pequenos anacos que, ao enfiarse uns con outros, debuxan o bosquexo dun territorio e das pequenas grandes historias que o constrúen. 

Iolanda Aldrei (Santiago de Compostela, 1968) é escritora e profesora. Alén da súa ampla contribución á investigación académica sobre literatura lusófona, é recoñecida pola súa obra literaria, que se compón principalmente de poesía, mais na que tamén aparece o ensaio e a narrativa. Entrecontar forma parte deste último xénero e foi publicado pola editorial Através no ano 2020. 

Esta última, é unha obra composta por narracións ucrónicas que discorren en varios tempos e vencellan distintas xeracións. Así, Entrecontar é un libro que traballa sobre a liminalidade, en tanto que todo o que relata sucede entre as fronteiras do tempo, a vida e a morte. No entanto, todos os relatos gardan como común denominador a memoria dunha forma de habitar a guerra civil e a ditadura.  

No labirinto, apenas os contornos guiam. Ele são as margens necessárias entre o medo do finito e a angústia do infinito.  

As linhas desenhadas demarcam o vazio do labirinto preexistente, tan como as vozes deixam os fragmentos de um relato pluridimensional no espaço do devir.

Agora ben, é complicado explicar como é que Aldrei cose este patchwork –vocábulo que Andrea Nunes usa para se referir á estrutura do libro no prólogo-, pois os relatos non son independentes, mais tampouco conexos de todo, nin sequera en termos cronolóxicos. Mais, por confuso que poida semellar, o que a autora logra facer é escribir unha “partitura base” desde a cal as lectoras poden decidir desde como ligar os relatos, até cal personaxe está a narrar un capítulo e se este garda relación coas personaxes dos outros relatos.  

As historias do libro nos son, en certos casos, familiares. Hai algunhas sobre as mulleres que ficaron soas, xa sexa pola emigración ou pola guerra. Fala da precariedade e das estratexias que se tiveron que desenvolver para continuar a vivir, para darlle sentido e valor á vida sobre calquera outra cousa. Entrecontar aborda tamén os mitos e as lendas do territorio. Mais, aínda que si, aparecen meigas e sabedoría orixinaria, a autora non cae nos lugares comúns dese folclore galego que tanto se ten mercantilizado. Non, Aldrei vai máis aló e faino cun dominio da lírica excepcional que reclama a lectura atenta de cada imaxe.  

Alén do momento histórico que contextualiza o libro enteiro, un dos grandes temas que ligan as narracións é a presenza da morte. Vemos os finados facerse presentes a través das lembranzas, dos obxectos, animais e até como pantasmas. Estes reencontros, que se viven con máis ledicia ca desconcerto, en realidade revelan que, no fondo, non se fala tanto da morte como da vida e da resiliencia, e que a fronteira entre ambas as dúas non existe. 

Ofreceu os alimentos que zelava, a água pura do poço que cobrira, e administrava com esperança de porvir. Lembranças e espaço de sentir, para que o mundo resista entre tanta morte latejante. 

En O infinito nun xunco, Irene Vallejo fala da escrita e a lectura, como unha historia sen fin que se continúa a construír con cada libro que lemos, con cada palabra que escribimos.  A intertextualidade está presente en cada relato, sexa escrito ou oral. Entrecontar xira arredor deste fenómeno literario, pois a autora deixa claro como cada relato é capaz de desafiar as leis da física ao lograr que converxan, nun mesmo tempo e espazo, o pasado, o presente e o futuro. A literatura como lugar de encontro. As narracións de Iolanda Aldrei “procuram uma linha em espiral, para sobreviver na polifonia, na alteridadem no convívio.  O tempo e o espaço dialogam para entrecontar”. 

Quizabes a frase coa que remata o libro, “O passado é um invento do progresso, existe o devir”, logra concatenar todo o que o libro é. Os tempos pasados son parte do presente e todo aquilo que pasou recréase cada segundo. O acto de facer memoria, de lembrar, fai posible entender que non vivimos nun tempo máis avanzado, o que activa o noso sentido político na medida en que nos obriga a reconectar con aqueles e aquilo que sucedeu e do cal non podemos desentendernos. Aldrei lémbranos que nós mesmas, así como todo ao noso redor, estamos compostas pola mesma materia prima: un cúmulo de historias que non saben do tempo e que xiran sobre si nunha espiral non finita. 

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Galicia
Literatura Daniel Salgado reformula las claves de la poesía política en la contemporaneidad en 'Poemas realistas'
El discurso de este poemario convoca las dos ideas-fundamento que vertebran la poética de Salgado: la constatación de la ruina y la perseverancia en la posibilidad de un horizonte no clausurado.
Violencia sexual
Violencia sexual El ocaso de Neil Gaiman, el maestro de la literatura fantástica acusado de violar a varias mujeres
Un reportaje revela los testimonios de ocho mujeres que sufrieron agresiones sexuales por parte del escritor Neil Gaiman, autor del cómic ‘Sandman’ y nombre clave en la ficción contemporánea. Dos de ellas han presentado denuncias por violación.
O prelo
O prelo Doenzas para ver e mirar
Noelia Gómez distorsiónanos en 'Desenfoque', recentemente publicado por Apiario.
Vigo
Sanidade Unha multitudinaria manifestación enche Vigo contra a privatización sanitaria orquestrada desde a Xunta
Ducias de miles de persoas e os partidos da oposición acoden ao chamado de SOS Sanidade Pública para reclamar “a reconstrución da área sanitaria de Vigo”, empobrecida pola privatización de servizos e os sobrecustos do Álvaro Cunqueiro.
Vigo
Política A exdirectora financeira de Povisa perfílase como a nova líder do PP de Vigo
Luisa Sánchez Méndez foi entre 1999 e 2023 alto cargo do Hospital Povisa desde onde Alfonso Rueda deulle o pulo á sanidade pública, dirixindo os Recursos Humanos da Consellería de Sanidade na área sanitaria de Pontevedra e O Salnés.
Medio ambiente
Minaría A Xunta xestiona a reactivación de 51 minas en Galiza coa licenza caducada
O goberno de Alfonso Rueda publicou medio centenar de concursos de dereitos mineiros con permisos caducados que abrirán as explotacións unha vez conclúa unha fase de análise e investigación do solo.
Rap
Poetas Puestos “Tanto los medios como la política quieren que seas un tonto feliz”
Charly Efe y Teko, acompañados de una banda, publican el disco ‘Tontos felices’ donde mezlcan su carrera en el rap con ritmos rock para crear lo que han bautizado como rap‘n’roll.
Ocupación israelí
Ocupación israelí Israel firma el acuerdo con Hamás, pero todavía tiene que votarlo el Gobierno
Los representantes israelíes en Doha validan el pacto para un cese temporal de las hostilidades y un intercambio de prisioneros. Este viernes se vota en el Gobierno israelí, donde dos partidos ultras se oponen.

Últimas

Groenlandia
Análisis Por qué Groenlandia es clave en la carrera por las materias primas
El anuncio de Trump parece salido de una precuela de la película 'Don’t Look Up', en la que los intereses geopolíticos y económicos no nos dejan ver el colapso inminente.
Historia
Descifrando a historia As cortes de Melide, así foi como o medo da nobreza galega tratou de frear novas revoltas como a Irmandiña
No ano 1520 en Castela, estala a Guerra das Comunidades. Esta revolta vai ter un carácter antiseñorial e tamén en contra o novo rei, Carlos I. En Galiza, tamén tivo o seu eco.
China
Pulsos bajo el cielo Beijing rave: amor, unidad y respeto
Exploramos los entornos de la música electrónica underground en Beijing, donde los jóvenes siguen creando espacios y nuevas formas de relacionarse y entenderse
Más noticias
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición El CIS vuelve a situar la vivienda como el principal problema de la población
Uno de cada dos votantes de las izquierdas sitúan la vivienda entre los tres grandes problemas que afronta el país. La encuesta del CIS muestra a los partidos de la izquierda en la misma situación de desinfle que el mes pasado.
Análisis
Análisis El PSOE intenta pescar en el río revuelto de la izquierda para acercarse al PP
Entre los votantes del PP sólo hay dos cosas que produzcan ilusión: el rechazo a Sánchez y su Gobierno e Isabel Díaz Ayuso. Feijóo, que no es una de ellas.
Galicia
Literatura Daniel Salgado reformula las claves de la poesía política en la contemporaneidad en 'Poemas realistas'
El discurso de este poemario convoca las dos ideas-fundamento que vertebran la poética de Salgado: la constatación de la ruina y la perseverancia en la posibilidad de un horizonte no clausurado.

Recomendadas

Literatura
Letras Galegas Da Sección Feminina do franquismo ao Cancioneiro Popular Galego: o pobo é quen canta e baila
As cantareiras protagonizarán o Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto e Richi Casás fálannos delas, de Dorothé Schubarth, do Cancioneiro Popular Galego e da dificultade de acceder aos arquivos sonoros que conservan as súas voces.
Historia
Historia La segunda vida de Joaquín Maurín
Alberto Sabio reconstruye en “Excomunistas” la vida y el pensamiento del fundador del POUM: desde su politización en el republicanismo hasta su giro socialdemócrata y anticomunista durante la Guerra Fría.
Ocupación israelí
Expansionismo israelí El Golán sirio, radiografía de una joya natural diezmada por la ocupación israelí
Las actividades extractivistas del Estado israelí sobre los recursos hídricos o proyecto de parque eólico en las tierras colonizadas amenaza el sustento diario de las comunidades locales.
Represión
Represión Cómo descubrir a un infiltrado, el manual
Un grupo de afectadas por el espionaje policial publica un texto colectivo como herramienta y reflexión sobre este fenómeno.