Política
Demokrazia liberalaren ameskeria

Liberalismoa eta demokrazia gutxitan joan dira eskutik historian, bateraezinak baitira
Filosofia irakaslea eta Feministaldeko kidea
21 feb 2022 06:50

Hitzok elkarrekin ikustera ohitu gara: 'demokrazia' sustantibo, eta 'liberala', adjektibo. Ez da hain ohikoa, ordea, ‘liberalismo demokratikoa’ esamoldea ikustea (aldiz, ‘sozialismo demokratikoa’ esakune arrunta da). Baina argigarriagoa litzateke. ‘Demokrazia liberala’ adierazpenak berak beste demokrazia mota batzuk egon daitezkeela adierazten du (ez diogu horri helduko orain). ‘Liberalismo demokratikoa’ esamoldeak adieraziko luke beste liberalismo mota batzuk kabitzen direla, demokratikoak ez direnak. Horixe da hemen inporta zaiguna: kontua ez da bakarrik liberalismoaren forma ez demokratikoak daudela, baizik eta, tradizio politikoak diren heinean, liberalismoa eta demokrazia gutxitan joan direla eskutik historian. Are gehiago: mugan, bateraezinak dira (Antonio Escohotadok —goian bego— zioena gorabehera).

“Liberalentzat aske izateak interferentziarik gabe mugitu ahal izatea esan nahi duen bitartean, demokrazia erradikalaren aldekoentzat inoren menpe ez egotea da”

Liberalismoa perimetro bortxaezin bat ezartzeaz arduratzen da, gizabanakoa subiranoa den esparru bat, non bere erabakiak ordainik gabe errespetatu behar diren. Norbanakoaren eskubideei lehentasun osoa ematen die gehiengoaren irizpidearen mende ez daudelakoan. Pentsamolde liberalaren arabera, izabanako subiranoak erabaki ditzakeen gaiak hauek dira: nor bere buruari, bere bizitzari, bere gorputzari, bere osasunari, bere sexualitateari, bere bizi-proiektuari, bere kontzientziari, bere pentsamenduari, bere heriotzari dagozkionak. Hor ezin da inor sartu, ez hiritar-hurkoak, ez Elizak, ez Estatua. Norberak erabakitzeko eremua osatzen dute. Batzar hiritar batek ere ez du zilegitasuna norbanakoaren eskubideak bertan behera uzteko. Hori egin nahiko zuen gobernu batek edo botere legegile batek totalitario bihurtuko luke bere burua ipso facto. Gizabanakoen eskubideak eta libertateak edozein asanblada herritarren aurrekoak dira, atributu aurre-politikoak.

Pentsamendu errepublikar-demokratikoak estalgabetu du hori abstrakzio hutsa dela, musika zerutiarra; askatasuna eta eskubideak benetan erabiltzeko gaitasuna baldintza material aski sendoez gozatzearen mende dagoelako. Liberalentzat aske izateak interferentziarik gabe mugitu ahal izatea esan nahi duen bitartean, demokrazia erradikalaren aldekoentzat inoren menpe ez egotea da. Antoni Domènech filosofo katalan gogoratuak errepikatu ohi zuenez, inor ez da askea bizi ahal izateko beste baten mende badago, nahiz eta gero inolako oztoporik ez topatu hau edo bestea sinesteko. Ustezko eskubide aurre-politikoak ezerezean gelditzen dira instituzio politiko gizatiarren aitortza gabe.

“Liberalismoak babestu nahi zuena jabetza pribatua zen; ekoizpen-bideen jabetzaren eta kapitalaren errenten bortxaezintasuna”

Liberalismoak ezarritako perimetro bortxaezinean lehenengo eta behin aurkitzen duguna ez da kontzientzia, edo askatasun sexuala. Liberalismoak babestu nahi zuena jabetza pribatua zen; ekoizpen-bideen jabetzaren eta kapitalaren errenten bortxaezintasuna. Hortik liberalismoaren parte handi bat liberalismo ekonomiko bilakatu izana, indibidualismo posesiborako aitzakia teorikoa baino ez. Horretarako asmatu zuten eskubide aurre-politikoen kontakizuna. Muntaia kontzeptual honen bidez, gehiengoen erabakitzeko ahalmenari (hori da demokrazia) muga sendoa jarri nahi zitzaion. Baina liberalismo ekonomikoak arrakasta izan arren, demokraziak kapitalari eta jabetza pribatuari traba gutxi batzuk jartzea lortu du, horregatik ezin diot su eman pinudi bati, zeharo nirea bada ere.

Liberalen aburuz, gehiengoak ezin du demokratikoki erabaki aberastasunari mugak jartzea (ustez inork inori ezer zor ez dion sistema meritokratiko honetan bakoitzak merezi duenaren isla baita aberastasuna, kar-kar). Hortik enpresa-inperioei aurre egin eta kontrolatu ahal dituzten sistema publikoak ezartzeko eta mantentzeko premia, kontrapisu publiko-demokratiko hori gabe eragin erabakigarria izan baitezakete (pentsatu komunikabidetan).

“Enpresa-inperioei aurre egin eta kontrolatu ahal dituzten kontrapisu publiko-demokratikoak ezartzeko eta mantentzeko premia dago”

Domenico Losurdo filosofo italiarrak ezin hobe azaldu du: esklabotza ez da iraultza liberalen arrakasta gorabehera irauten duen zerbait; aitzitik, arrakasta horren ondoren lortzen du garapenik gorena. Liberalismoaren kontrahistoria bere liburuan, errepaso itzela eman eta izugarri gorriarazten du korronte politiko hau. Zehaztasun historiko osoz, tradizio liberala bazterkeria-klausulez beterik dagoela erakusten du, demokrazia beti oztopo gisa ikusi duela, pobreen eta jendailaren tirania bezala.

Aurreko guztiak ez du eragozten denok izan gaitezen apur bat liberalak (liberal politikoak eta etikoak) eta eskubideen hizkuntzan hitz egin dezagun. Baina kapitalaren bortxaezintasuna zalantzan jarri, eztabaidatu eta ukatu behar dugu; premiazkoa da demokrazia eta arlo publikoa indartzea kapitalaren aurrean. Eta kapitalaren kontra.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Capitalismo
Opinión Araba frente a la nueva fiebre verde: cuando la transición energética amenaza a la tierra común
Más de 80 macroproyectos energéticos y una red de alta tensión planean atravesar Araba, vendiéndonos la transición verde mientras arrasan bosques, pastos y comunidades rurales. Pero este territorio ya conoce otra forma de gestionar la energía.
Opinión
Opinión La hostilidad del fin del mundo
Me da por pensar qué tal vez estoy haciendo algo mal, que tal vez tuve que aprovechar las cuatro horas atrapado en un coche para grabar un documental o un reel sobre la necesidad de parar.
Racismo
Arun Kundnani “Arrazakeriak gizarteko baliabideen banaketarekin du zerikusia”
Militante eta ikerlari antiarrazistak abiapuntu argia adierazten du: arrazakeriaren aurka borrokatzea ez da zeregin psikologiko edo diskurtsibo bat, baizik eta egiturak desegiteko premia.
Xunta de Galicia
Política A Xunta recibe ao embaixador de Israel en funcións mentres Gaza agoniza ao bordo da fame
O Goberno de Alfonso Rueda escenifica a súa boa sintonía coa Administración de Benjamín Netanyahu apenas unhas horas despois de que Israel bombardease unha escola que servía de refuxio e ordenase unha evacuación masiva en Gaza.
Palestina
Genocidio La ONG anti-UNRWA lanzada por exespías y marines de EEUU siembra el caos en el reparto de alimentos en Gaza
La Fundación Humanitaria de Gaza (GHF) creada a comienzos de este año y vinculada a agentes del ejército y la inteligencia estadounidense ha sido acusada de desaparecer a una persona y disparar a quienes estaban esperando ayuda.
Alemania
Litigio climático Un tribunal alemán abre la puerta a que grandes emisores puedan ser responsabilizados de daños climáticos
El jurado descarta la demanda del agricultor peruano Saúl Luciano Lliuya por entender que el riesgo a su propiedad es demasiado bajo, pero esta misma argumentación podría llevar a condenas en otros casos.
Madrid
Derecho a la vivienda Victoria contra la Sareb: 16 familias consiguen firmar contratos después de años de lucha
Un bloque en lucha de Casarrubuelos (Comunidad de Madrid) consigue formalizar contratos con el banco malo, al que acusan de actuar “como un fondo buitre”. En Catalunya, diez ayuntamientos apoyan los reclamos de 62 hogares en huelga contra La Caixa.

Últimas

Universidad
Genocidio Las universidades españolas han firmado 44 proyectos con Israel desde septiembre de 2024
Los acuerdos dentro del programa Horizon Europe se han sucedido a pesar de las declaraciones de decenas de universidades de suspensión de relaciones con Israel.

Recomendadas

Culturas
Erika Lust y Sara Torres “El deseo tiene una potencia inagotable para transformar la realidad si lo liberamos de las normas”
Sexo, deseo o ética del placer son algunos de los temas que hilan la escritora Sara Torres y la productora de cine porno Erika Lust en ‘La abundancia del deseo’.