Galicia
O Xantar Galego: coñecemento, pracer e sociedade

É hora. O cheiro xa inunda a cociña. A porta do forno ábrese e, con moita delicadeza, como se o que se levara nas mans fora un bebé, sácase a bandexa co pan de millo. A súa cortiza gretada non coopera co coitelo cando este quere atravesala. Cando o logra, a folla de metal deslízase con facilidade ata abaixo, como se, no canto de pan, estivera a cortar un anaco de nube que se vai facendo faragullas. Non é momento de ser civilizados. O recendo e a pinta que ten o pan vólvennos ansiosos e, dispostos a queimarnos os dedos, atacamos o bolo a beliscos. Cando o pan finalmente fai contacto co padal, debúxase ledicia en todas as facianas. A cociña é quizais o único lugar no que podo presenciar o gozo auténtico e desinhibido percorrer os corpos das miñas veciñas.

Xantar galego
Xornalista
30 oct 2019 21:04

A arte de cociñar, aínda que está sempre presente ao longo da toda a nosa vida, é un dos saberes que adoitan pasar desapercibidos na cotiandade.


A comida marca a nosa historia vital. A través dos sabores, combinacións de ingredientes, pratos tradicionais, xeito de cociñar, recendos e sabores, podemos conectar a nivel afectivo, tanto coas persoas, como con episodios do noso pasado. A comida acompáñanos ao longo da nosa vida e é unha parte importante da nosa identidade persoal e rexional.


Quen non daría todo por volver a comer ese prato que cociñaba a nosa avoa cando eramos nenas e que é posible que xa nunca poidamos volver probar? Como podemos separar a comida dos nosos recordos de xuntanzas familiares? Cando migramos, por exemplo, non só estrañamos os pratos da nosa terra, tamén botamos de menos as verduras e froitas endémicas de noso país. No padal levamos tamén a nosa historia.


Pero xantar tamén é un xeito de coñecer o mundo. A axenda dos viaxeiros non só inclúe camiñar polas rúas, entre afamados monumentos, ou visitar os museos. Viaxar non sería o mesmo se non puidesemos probar a que sabe esa parte do mundo.


Por medio dos ingredientes, podemos aprender sobre a xeografía, flora e fauna dunha rexión. A través dos xeitos de preparar a comida podemos coñecer as idiosincrasias e a historia das sociedades. Que lles gusta, por que e cal é o relato detrás de cada prato. Xantar, como a arte, pode estender a nosa concepción do mundo.

***

A comida galega é unha das máis afamadas da península. A calidade da carne, os queixos, o marisco e o pan déronlle boa fama. Nas feiras gastronómicas de todas as comunidades autónomas nunca falta o posto de produtos galegos. “En Galicia se come muy bien” é o que mais escoitaba cando falaba da miña próxima partida cara Pontevedra.


Non pasou nin un día para que puidera comprobar o que se dicía. A comida é saborosa e abundante. Cada vez que entras nunha casa, ofrécenche —moi insistentemente, teño que dicir— algo de comer. E ollo se aceptas pois na mesa poñerán un banquete para tres persoas aínda que só sexa para ti.


Esta maneira de servir e de compartir os alimentos podo relacionala coa de México, Marrocos ou ata Vietnam. Terá que ver o feito de que todos estes son territorios nos que se viviron situacións de precariedade e se pasou fame negra?


Estes panoramas cargan de significado, sensibilidade e humanidade, a insistente busca de que quen visita a miña casa coma ben. Pensar que “a cociña é un saber xeneroso, pois usualmente se prepara co obxectivo de compartir cos demais”, colle outra dimensión nos territorios nos que se comparte sen pensar o que se sabe que é prezado.


Determinada por prácticas histórico-sociais, cociñar, esa tarefa reprodutiva e de coidado, é na esfera privada principalmente levada ao cabo e perpetuada polas mulleres. E dá a impresión de que nas aldeas, as receitas pasaron de xeración en xeración con —aparentemente— tan poucas variacións que, ao comer un prato nunha casa galega, séntese como se estiveramos a degustar os sabores orixinais galegos por antonomasia.

***

A pesar do pouco tempo que levo vivindo en Galiza, podo dicir que unha das cousas máis destacábeis, é o gusto que teñen os galegos pola comida. Ao que me dirán: todas as persoas do mundo desfrutan de comer. Pois si, pero o xeito no que a vida aquí xira ao redor da comida é bastante particular.


Nunca, en todo o tempo que vivín en Barcelona ou nas visitas que teño feito a Madrid ou a outras cidades, me serviron como me serven nas cafeterías ou nos bares galegos. Aínda lembro a sorpresa da miña familia cando comemos nun bar galego por primeira vez: afeita á cantidade de comida que normalmente significa “unha ración” en Madrid, cada quen pediu unha ración para que os nosos estómagos quedasen fartos. Pero non contabamos coa abundancia galega e a mesa ficou tan chea de comida que, ao final, tivemos que pedir que nola puxeran para levar.


Pero máis aló do biscoito ou da ración de empanadilla que che dan para acompañar o café e a cervexa respectivamente, cousa que en ningunha outra zona da península se leva a cabo con tal relixiosidade, é destacábel que cada motivo de encontro social implique que haxa algo para xantar.


Vaise á feira e cómese o polbo recentemente fervido e cortado. Vaise ás festas e mércanse os paquetes de rosquillas de anís. O traballo do campo en colectivo non pode concibirse sen a empanada ou a tortilla de patacas que a dona da leira ofrece a quen acudiu a axudar. Os pementos de padrón son a representación do azar mesmo; os comensais ao redor da mesa rétanse a mordelos e descubrir a súa sorte dependendo se trabaron nun picante ou non. As comidas en familia no verán significa churrasco e, no inverno, cocido. Pola miña banda, eu aínda non podo entender por que razón as patacas fritas máis deliciosas que teño probado son as que se preparan nas casas galegas.


O pracer e o orgullo dos galegos pola súa comida é impresionante. A paixón pola súa gastronomía chega a tal grao que, cando se sae a comer nunha fin de semana ou en ocasións especiais como bautizos ou vodas, elíxese un restaurante que sirva cocido, lacón, marisco, churrasco, empanadas… porque o que destaca non é a variedade de pratos que podemos atopar na zona, senón a ansia e o gozo cos que se comen. É como se os galegos estivesen tocados polo dedo do propio Dionisio. É no seu xeito de comer onde podemos discernir o que significa gozar da vida.

Sobre o blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver todas as entradas
Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Madrid
Patrimonio La antigua fábrica Clesa se salva de la demolición y será declarada Bien de Interés Cultural
El inmueble, icono de la arquitectura industrial española del siglo XX de la ciudad de Madrid, diseñado por el arquitecto Alejandro de la Sota y construido en 1957, entrará en la categoría de monumento.
Flamenco
Las Cadenas “El flamenco lo alimenta la afición, no la industria”
Jóvenes del sector creativo, hostelero, de las artes y de la comunicación, se unen para crear una peña flamenca en Jerez de la Frontera, por puro amor al arte jondo y para continuar con el relevo generacional y acoger nuevas expresiones flamenca
Sobre o blog
Espazo literario adicado a difundir a idea de que outros estilos de vida son posibles. Un repertorio que busca dignificar as experiencias e os coñecementos que existen nas zonas rurais a través da observación, reflexión e narración da vida social e cultural dunha aldea galega.
Ver todas as entradas
Galicia
Galicia A Xunta aprobou a celulosa de Altri argumentando que a súa cheminea de 75 metros sería “icónica”
O Informe de Patrimonio Cultural, favorable á multinacional, emitiuse con base en dúas encargas externas, contratadas e pagadas pola empresa ao ex presidente e ao actual tesoureiro de Icomos-España.
Industria armamentística
Genocidio Las relaciones armamentísticas de España e Israel han sido “más lucrativas que nunca” desde octubre de 2023
Un informe del Centre Delàs señala diferencias significativas en las armas que España dice que ha vendido a Israel y las que Israel registra. Las empresas israelíes han firmado 46 contratos con las administraciones por más de mil millones.
Estados Unidos
Libertad de expresión Canadá recomienda al profesorado LGTBQ+ o crítico con Trump no viajar a Estados Unidos
Una circular de la Asociación Canadiense de Profesores Universitarios (CAUT) recomienda “encarecidamente” que el personal académico viaje a los EEUU “solo si es esencial y necesario”.
República Dominicana
República Dominicana El Gobierno de Abinader desafía a la ONU expulsando mujeres embarazadas y recién paridas desde los hospitales
La campaña contra las migrantes haitianas del Gobierno de República Dominicana ha llegado a las maternidades. Decenas de mujeres embarazadas o con sus bebés en brazos han sufrido esta política.
Catalunya
Acción directa Las Sublevaciones de la Tierra francesas llegan a Catalunya: “Necesitamos una forma nueva de luchar”
Una acampada de tres días y una acción simbólica han sido el pistoletazo de salida de Revoltes de la Terra. La organización ha sido capaz de unir a ecologistas de campo, de ciudad y campesinado en una dinámica de lucha “nueva”.
Violencia machista
Violencia machista Estadística del INE sobre violencia de género: disminuye un 5% en 2024 tras aumento histórico del 12% en 2023
En 2024 se registraron 34.684 mujeres víctimas de violencia de género correspondientes a los asuntos en los que se habían dictado medidas cautelares u órdenes de protección.

Últimas

Represión
València Activistas valencianos por el derecho a la vivienda enfrentan penas de cárcel y miles de euros en sanciones
El movimiento de lucha vecinal contra la turistificación y la especulación inmobiliaria de Caixers, así como en el proyecto de vivienda conocido como La Peseta, denuncian el hostigamiento represivo.
Más noticias
Madrid
Derecho a la vivienda Izquierda parlamentaria y organizaciones sociales reclaman medidas para acabar con el racismo inmobiliario
Una proposición no de ley ha sido registrada en el Congreso para solicitar al Gobierno que actúe contra las prácticas discriminatorias contra personas migrantes a la hora de acceder a una vivienda.
Música
Música E150, a mil por hora en este matadero
Vuelve, por cuatro noches, la zapatilla hardcore del mítico grupo catalán.
Reducción de jornada
Trabajo El Gobierno aprueba el proyecto de ley para reducir la jornada laboral a 37,5 horas
La norma pasará al Congreso donde no cuenta con los apoyos necesarios de todos los socios de Gobierno, por lo que la Ministra de Trabajo ha apelado a la responsabilidad del Partido Popular para que esta nueva jornada laboral salga adelante.
Ley de Extranjería
El Salto Radio El laberinto de la ley de extranjería y la ILP Regularización Ya
La abogada antirracista Florencia Brizuela y la escritora Vivi Alfonsín cuestionan la existencia de la Ley de Extranjería y analizamos en qué punto está la ILP que regularizaría a 500.000 personas.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Alemania
Alemania Ines Schwerdtner: “Los conservadores tienen esta estrategia de normalizar la AfD, pero eso ha salido muy mal”
De profesión periodista, Ines Schwerdtner ha sido una de las responsables del ascenso de Die Linke, un partido que pasó de no aparecer en las encuestas a superar el 8% en las elecciones de febrero.