O prelo
Strindberg sobre a repercusión do social nas nosas tormentas internas

Sacada do andel do esquecemento, a editorial Hugin e Munin publica en galego A xente de Hemsö, unha novela que indaga sobre os efectos coxunturais da desigualdade. 

21 ago 2020 22:23

Co fin de evocar o distante, August Strindberg escribiu, no medio dun exilio autoimposto, A xente de Hemsö, unha novela que logra retratar a vida na Suecia decimónonica. Mais o relato é moito máis que iso. É unha obra naturalista que posúe unha mirada crítica sobre as clases sociais e a condición humana, tema que Strindberg desenvolvería ao longo da súa vida e co que gañaría a estimación do seus lectores sueco. 

O POLÉMICO AUTOR  

Considerado, xunto a Ibsen, como un dos grandes precursores do teatro moderno, August Strindberg naceu en Estocolmo en 1849. A súa nai serviu como criada do seu pai por varios anos até que casaron, feito que, segundo a mirada das historiadoras, marcaría a formación de Strindberg e espertaría nel certa sensibilidade polo sentimento de desprazo do ambiente aristocrático dos colexios e lugares que frecuentaba na súa xuventude.   

A súa obra literaria é un referente fundacional para as vangardas surrealistas e para o teatro da crueldade e do absurdo. A súa figura pública foi igual de irreverente e  causou polémicas ao longo da súa vida, como cando foi obrigado a abandonar o seu país por atacar nunha novela satírica ao estamento político. Incluso dous anos antes de morrer, causou unha ultima controversia por publicar un artigo no que atacaba ao Rei Carlos XII de Suecia. 

Ademais das súa obra e as súas temáticas, o seu carácter oufano e insubordinado foi quizabes unha das razóns polas que o pobo sueco lle estimou tanto. Tras non lle ser outorgado o premio Nobel de literatura no seu último ano de vida, unha tarde de xaneiro do ano 1912, 10.000 persoas saíron á rúa a manifestarse levantando fachos ao compás da Marsellesa e a Internacional. A xente de Estocolmo, indignada polos resultados do premio, fixo unha colecta que alcanzou a suma do que hoxe equivalería aos 20.000 euros e llos dou a Strindberg, outorgándolle así unha sorte de “anti-Nobel”. 

A XENTE DE HEMSÖ 

Cun gran recibimento por parte das lectoras e da crítica, A xente de Hemsö publicouse por primeira vez no ano 1887. Máis dun século despois, a Editorial Hugin e Munin, rescata do esquecemento á novela publicáa por primeira vez en lingua galega en decembro do ano pasado coa impecable tradución de Marta Dahlgren. 

A historia segue a Carlsson, un home sinxelo e orgulloso, desde que este chega á illa de Hemsö para traballar como encargado de reanimar a produtividade da granxa e propiedades da viúva Flod. Alí se atopará co fillo dela e as outras persoas empregadas como criadas. 

A rutina rómpese cando este home convence a Flod de arrendar unha casa durante o verán. Para sorpresa da pequena comunidade, os anuncios xorden efecto e a casa é alugada por unha familia burguesa. 

A partir de alí, Strindberg relata o enfrontamento entre os dous mundos: o da servidume pobre e o da xente enriquecida. O autor reflexiona sobre o impacto que representa para as clases baixas relacionarse de cerca coa burguesía. 

As criadas de Hemsö, por exemplo, empezan a preocuparse polo seu aspecto e intentan vestirse dun xeito que se asemelle á limpa servidume que acompaña á familia que se hospeda na casa. Os outros servos da illa miran a vida sinxela e chea de descanso dos outros e tentan de imaxinar o que sería levar unha vida coma esa.  

 “Clara probou, nalgunha ocasión a poñer un puños brancos, pero pasouno mal cando a dscubriron e foi obxecto das crueis burlas dos demais por se atrever a competir coas criadas dos señores. Así e todo, os domingos desquitábase e amosaban unha gana de iren á misa nunca vista co único obxecto de vestiren as súas mellores galas” 

Mais é Carlsson quen muda de carácter tras este encontro que lle revela violentamente a súa verdadeira condición social e empeza a obsesionarse con mellorar a súa posición, obxectivo que persigue sen importar os medios cos que poda logralo.  

“Se callar porque o relato de Lina trastornou os recordos de Carlsson e os desordenou, ou ben porque este eslumecese por estar nas carnes do repartidos de cervexa, o caso foi que se colocou no papel de anfitrión, de aí que se intercambiase co convidado ao que lle ofreceran langosta, que bebese a cervexa  e que comese os champiñóns, e por se fose pouco, contoulle á vella estes feitos con toda a intención, que no fin de contas era o seu obxectivo principal...” 

Os enfrontamentos entre clases sociais soe estar presente en outras obras de Strindberg, como é o caso da obra máis afamada do autor: Señorita Julia, texto no que a loita de clases e do poder están encarnadas na aristócrata Julia e o criado do seu pai, Juan.  

A apatía e o resentimento cara á sociedade é, nas dúas obras, o que saca fora de si aos personaxes e os leva á auto-destrución. 

No entanto, por máis que Strindberg se afasta dun ton sentimental e recrúa as situacións e as accións dos seus personaxes, ao final, tanto en Señorita Julia, como en A xente de Hemsö, hai unha clara intención de desculpar e xustificar os impulsos e desexos. A traxectoria vital dos personaxes, o seu carácter e a mesma condición humana son os factores que desencadean as accións.  

Isto podemos observalo no momento en que  o fillo da vella Flod se queixa co pastor sobre as accións de Carlsson e o segundo lle responde: “Coido que non lle destes un trato xusto a Carlsson, e non entendo o que queres dicir con ‘maldades’. Dime... a vosa illa, en que estado se atopaba cando chegou? A caso non levantou e mellorou a túa propiedade? E logo non é certo que trouxo veraneantes? (...) Carlsson non fixo mal ningún. Era un home traballador, e fixo todo o que ti pensabas facer. Non xulgues a xente con tanta severidade. Debes comprender que hai máis opinións que a túa”.  

Neste caso, as decisións de Carlsson estarían delimitadas polas circunstancias e guiadas polas súas propias pulsións humanas que, no tratamento que lle da o autor, o eximen até certo punto de culpa. Non pasa o mesmo, quizabes, cos personaxes que encarnan a burguesía, quen operan sen empatía e se guían, sobre todo, pola ambición. A crítica á desigualdade permanece como a orixe das accións e aqueles empobrecidos, como as vítimas das circunstancias. 

APUNTES FINAIS 

A xente de Hemsö é unha novela curta que desde o primeiro parágrafo satisfai polas imaxes claras e precisas coas que Strindberg retrata a Suecia labrega do século XIX. 

A redacción dos títulos dos capítulos lembran ao distanciamento que utilizaría despois Brecht nas súas dramaturxias e postas en escena, pois anuncian los sucesos que terán cabida nese fragmento da obra. Isto torna atractivo (e dota dun pouco de humor) o relato e mantén á lectora querendo saber, non que sucederá, senón, de que xeito nos o contará o autor.  

Strindberg logra facer do relato do cotián, dos pequenos logros e derrotas do día a día, unha obra que flúe entre momentos tensos e laxos propios dunha sólida estrutura narrativa. A xente de Hemsö, a pesar de ser unha novela que nun primeiro momento puidera parecer anticuada nas súas formas e temáticas, atrapa, limpanos dos prexuízos aos textos clásicos, e mostranos as tempestades que podemos levantar con pequenas accións. 

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Literatura
Antonio Orihuela “En España existía un sujeto femenino radical y de cambio antes del movimiento sufragista”
A propósito de la publicación de su ensayo “Las sin amo”, repasamos con Antonio Orihuela la historia silenciada de unas escritoras de los años treinta comprometidas contra la lógica burguesa, el Estado, el capitalismo y la explotación.
Galicia
Galicia De la Sección Femenina del franquismo al Cancioneiro Popular Galego: el pueblo es quien canta y baila
Las cantareiras protagonizarán el Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto y Richi Casás nos hablan de ellas, de Dorothé Schubarth, del Cancioneiro Popular Galego y de la dificultad de acceder a los archivos sonoros que conservan sus voces.
Memoria histórica
Memoria histórica Antonio Otero Seco, un homenaje a su memoria
Homenaje al republicano exiliado y periodista en 2025, aniversario de los 50 años de España en libertad.
Laboral
Laboral Investigada unha rede empresarial que explotaba a 82 migrantes nunha granxa de Lugo
Polo de agora, tres persoas responsables da granxa de Begonte centran as investigacións da Garda Civil. As 82 persoas explotadas vivían nun hotel de Ordes (A Coruña) que non tiña sequera licencia de hostalaría.
Salario mínimo
Pacto bipartito Trabajo y sindicatos acuerdan la subida del salario mínimo en 50 euros sin el apoyo de la patronal
Díaz anuncia un acuerdo con los sindicatos que llevará al Congreso de Ministros de forma “inminente” la propuesta del Ministerio de Trabajo. Los sindicatos proponían una subida de 66 euros y la patronal, de 34 euros.
Madrid
Justicia El fiscal general del Estado, en el alambre, declara como investigado ante el Supremo
Álvaro García Ortiz acude al alto tribunal a explicar su versión de las filtraciones denunciadas por el entorno de la pareja de Isabel Díaz Ayuso. Es la primera vez que un fiscal de su categoría declara como investigado.
Dana
Tres meses de la dana “Aquí no llovió casi nada”
VV.AA.
Un vecino de Benetússer explica cómo la riada arrasó y cambió para siempre las vidas de miles de personas.
Opinión
Opinión Monetizadores de la estupidez
Ser un chalado anticiencia puede llevar a pasearte por radios, televisiones y streamings porque eres rentable para gente sin un mínimo de ética periodística.
Gobierno de coalición
Gobierno de coalición Sánchez resucita el decreto ómnibus con más ayudas a los propietarios
El Gobierno anuncia un acuerdo con Junts para reflotar el decreto que permite revalorizar las pensiones con nuevos avales estatales para caseros. El presidente se compromete a convocar una moción de confianza.

Últimas

Crímenes del franquismo
Víctimas de la dictadura Admitida a trámite otra querella por los crímenes del franquismo en Madrid
Carlos Serrano Suarez denuncia que fue sometido a torturas por parte de cinco policías de la Brigada Político Social. El juzgado número 41 ha decidido abrir el caso, algo que desde CEAQUA califican como “excepcional”.
Galicia
Galicia La Xunta maniobra para ampliar la balsa de lodos rojos de Alcoa pese a los riesgos medioambientales
La conselleira de Economía e Industria, María Jesús Lorenzana, garantizó al comité de empresa de la planta de Alcoa en San Cibrao, situada en Cervo (Lugo), que ampliará su capacidad a pesar del riesgo medioambiental.
Madres protectoras
Justicia Colectivos feministas piden medidas para asegurar un juicio justo a una madre protectora acusada de secuestro
Las organizaciones piden que se tome en consideración la denuncia por abusos sexuales contra el progenitor, los intentos de la mujer por buscar medidas de protección en España y el arrancamiento de su hija.
Más noticias
Música
Música Apoteòsic Muguruza
Barcelona, Palau Sant Jordi. 24 de enero de 2025.
Militarismo
Militarismo Reloj, no marques las horas que quedan hasta el apocalipsis (marca los segundos)
El Boletín de los científicos atómicos lanza su anual advertencia sobre la proximidad del fin del mundo. Se trata un instituto fundado en 1945 por Albert Einstein, J. Robert Oppenheimer y los científicos del Proyecto Manhattan.
Opinión
Opinión Un monstruo camina sobre suelo urbanizable
El cojín socioeconómico y cultural que sostiene los sucesivos desfalcos del PP valenciano solo se entiende desglosando un ecosistema alimentado por la catalanofobia y las fiestas con toros.

Recomendadas

Medio rural
Reportaxe As mulleres rurais soñan con deixar de ser heroínas
A falta de servizos básicos no rural é a primeira pedra no camiño de quen quere vivir e desenvolver os seus proxectos fóra da cidade. Aínda así, o rural galego atópase á cabeza en canto a titularidade feminina respecto á media do Estado español.
Literatura
Letras Galegas Da Sección Feminina do franquismo ao Cancioneiro Popular Galego: o pobo é quen canta e baila
As cantareiras protagonizarán o Día das Letras Galegas de 2025. Beatriz Busto e Richi Casás fálannos delas, de Dorothé Schubarth, do Cancioneiro Popular Galego e da dificultade de acceder aos arquivos sonoros que conservan as súas voces.
Jaén
Andalucía Lopera no quiere que Greenalia especule con sus olivos
Decenas de pequeños olivareros de la Campiña Norte de Jaén podrían perder sus terrenos en beneficio de una empresa que quiere talar los árboles para instalar siete parques fotovoltaicos.