O prelo
Carrusel: a muller en busca de sentido

Estamos compostas por un mar de lembranzas, feridas e herdanzas. Berta Dávila escribe sobre a arte de atar todos os nosos fragmentos e dar saída á dor a través da escritura.
Carrusel Berta Dávila
16 may 2021 11:29

“Unha escritora que non escribe nunca é un ermo. Unha escritora que non escribe parécese á muller que observa un campo de millo seco, resignada a ver como todo podrece despois das primeiras chuvias de outubro. Aínda que non haxa nada que recoller, as dúas saben que é preciso segar igualmente. En calquera caso, (...) sempre é posible queimar a terra labrada e marchar sen mirar atrás”.

Non importa canto avance a tecnoloxía nin se cada día hai unha ferramenta nova feita para axudarnos a situarnos xeográfica, espiritual ou mentalmente. Ao contrario, parecese que, entre máis detallados son os mapas e máis avanzada é a ciencia, máis perdemos a orientación, o sentido, a nós mesmas.

Nesa loita de intentar atar os cabos das cordas interiores que a conforman e a conectan co mundo exterior, a protagonista de Carrusel, unha escritora que pasou os últimos tempos en silencio, retoma o exercicio da palabra co obxectivo de organizar a existencia e atopar o sentido das súas experiencias vitais ao tempo que as transforma en poesía.

Berta Dávila (1987) naceu en Santiago de Compostela. A súa curta idade, publicou case unha decena de títulos, dos cales cinco deles foron premiados en diferentes certames. Carrusel, o seu penúltimo libro, foi publicado pola Editorial Galaxia a finais do ano 2019, o cal foi traducido ao castelán e obtivo o Premio de Novela Manuel García Barros e o Premio de la Crítica de narrativa gallega. De xeito paralelo á súa diéxese, esta novela representa a ruptura do silencio editorial de Dávila: apareceu seis longos anos despois da súa derradeira publicación, tempo que a mesma autora asegura que se tomou para pensar con xeito a onde quere levar a súa escritura. A súa publicación, Carrusel, irrompeu con forza, coleccionando aclamacións da crítica e consolidando así a Berta Dávila como unha das voces máis constantes e destacables da literatura galega contemporánea.

Nesta obra, a autora compostelá indaga nas lembranzas e o xeito en que estas se xeran, definen e transmutan a partir dos afectos. Así, Carrusel fala da herdanza, da pegada que deixan en nós a familia e a amizade, do xeito en que nos constitúen. Como se se tratase dunha capitá que coñece todas as rutas, destinos e recunchos do mar, Berta Dávila guíanos nun continuo exercicio que nos adentra nas augas da lembranza.

“Non xestiono ben o imprevisible, se cadra porque eu mesma son así a meirande parte do tempo. Imaxino que é algo que herdei, sen querelo, da avoa Úrsula. Mentres recollemos a súa casa, atopamos notas manuscritas en pequenos anacos de papel practicamente sobre cada obxecto de importancia, sobre cada caixón, sobre cada espello: as medicinas, os pequenos recados, a listaxe dos libros que están gardados na libraría e os que están na mesa de noite. Esa necesidade de controlar as poucas cousas que poden controlarse, de anotalas e darlles forma, parécese moito ao que eu fago: escribir para comprender a infinidade do mundo en que vivo coma se fose unha casa que me pertence”.

A narrativa e mesmo a estrutura de Carrusel, a pesar de estar dividida por capítulos, imita o fío de pensamento da protagonista. Isto fai que o libro adquira as características propias do acto de rememorar e torne un tanto confuso, desordenado. Non hai liñalidade, os tempos están revoltos. Aparece unha imaxe, un obxecto e, de súpeto, estamos noutro espazo, noutro ano. Deste xeito atravesamos unha vida enteira, o mar de episodios, imaxes e sentires da narradora. É unha lectura que exixe ás lectoras, que obriga a prestar atención ou, máis ben, que te convida a facelo, a subir ao barco, pois as palabras ofrecen unha vista tan fermosa que aceptas o boleto da viaxe para poder ir mar dentro, para non perder as vistas da experiencia que transmiten.

As personaxes secundarias, todas as que rodean a voz narrativa, son apenas bosquexos. Mais non é a intención da autora profundar neles. Mais ben e facendo honor ao título, xiran ao redor da personaxe principal como se ela –e nós, coma as súas acompañantes- estivese riba dun carrusel. Vémolos pasar, atopámolos e pérdense de vista, polo menos, até a próxima volta. Como sucede coa vida mesma: o relato continúa, o traxecto non para, seguimos a dar voltas sen poder deternos.

“Creo que non se debe dar forma coa mirada do tempo aos recordos felices. Non paga a pena esgazalos. Os recordos veñen en frascos de cristal, como o mercurio, e son perfectos ao contemplalos así. Pero se o cristal rompe, o mercurio expándese fermoso e terrible sobre as cousas. Igual que o recordo. Un recordo roto é un veleno mortal. Sen romper é a soidade”.

Nas escasas 120 páxinas do libro e entre fragmentos, Berta Dávila elabora un discurso introspectivo no cal tamén traballa sobre a saúde mental e a maternidade, temas que están sempre presentes, aínda que aparecen velados pola contiandade. É dicir que non se fai unha exposición deles, máis ben, dáse por sentado que forman parte da protagonista. Non se tratan como patoloxías que determinan á personaxe, mais ben, que a compoñen, como moitos outros factores máis. De feito, ao pasaren das páxinas, vemos o proceso de aceptación da enfermidade, de apertala e tomala como parte de nós, de saber que espazo ocupa na conformación da identidade.

“Véxome fragmentada nos espellos de plástico diminutos que forman a tapa e pregúntome se a miña identidade é tamén unha suma de fragmentos, se todas as identidades o son e, se fose así, se existe un espello idóneo en que debería mirarme para que me devolva unha imaxe de min mesma que me resulte máis doado aceptar que a que eu teño dentro, por detrás dos ollos”.

Abraia a capacidade que ten Dávila de crear imaxes e recordos tan vívidos que xeran a impresión, ao lelos, de que son nosos. Así, ao tempo que os fai protagonistas a través da escritura, nós tamén damos un pouco de sentido ás nosas perdas, medos, sentires e relacións.

“Escribo agora porque estou perdida. (...) Escribo para buscar a lóxica de engrenaxe e os seus obstáculos, e para que a música non deixe de soar e os cabaliños suban e baixen acompasados sobre ese automatismo que nos permite seguir con vida contra todo, formar parte de algo que prosigue a pesar de nós preso da inercia”.

Con Carrusel, Berta Dávila poetiza a existencia, dálle sentido. Ao final, aínda que se trate de ficción, é a razón pola que lemos. Nese sentido, coa súa obra, a autora ispe, desconstrúe e constrúe ás lectoras con mestría e tacto.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Galego
Manifestación Miles de persoas enchen Compostela cun berro único en defensa da lingua galega
A plataforma Queremos Galego conseguiu aglutinar voces diversas da Galiza social, política e cultural para “parar a emerxencia lingüística” que sofre a lingua propia e así esixir á Xunta “un cambio de actitude”.
Galicia
Galicia Exámenes en castellano en la CRTVG: un retroceso histórico tras 40 años de consenso
La cadena que dirige Alfonso Sánchez-Izquierdo permite por primera vez elegir entre gallego y castellano en los exámenes de acceso, generando dudas sobre el futuro de la lengua gallega en los medios públicos de Galicia.
Galicia
Investigación Varios refugiados denuncian a la ONG Rescate Internacional por explotación laboral y agresión sexual
La Guardia Civil investiga al centro de Mondariz-Balneario tras varias denuncias por parte de voluntarios migrantes que aseguran trabajar sin contrato a cambio de 50 euros semanales. La ONG gestiona 1.700 plazas del programa estatal de acogida.
Industria armamentística
Genocidio Las relaciones armamentísticas de España e Israel han sido “más lucrativas que nunca” desde octubre de 2023
Un informe del Centre Delàs señala diferencias significativas en las armas que España dice que ha vendido a Israel y las que Israel registra. Las empresas israelíes han firmado 46 contratos con las administraciones por más de mil millones.
Violencia machista
Violencia institucional Un observatorio registra en un año más de un centenar de casos de violencia institucional contra las mujeres
El Observatorio de Violencias Institucionales Machistas, creado hace un año, recoge 117 casos de violencia institucional contra las mujeres, la mitad de ellos cometidos por el sistema judicial.
Comunidad de Madrid
Luis A. Ruiz Casero “Durante la transición la cárcel de Carabanchel albergó a más presos que en algunos años del franquismo”
De los presos franquistas que construyeron el penal, pasando por los que fueron fusilados, hasta los revolucionarios que pusieron patas arriba el centro penitenciario con iniciativas como la COPEL, Luis A. Ruiz Casero ofrece en 'Carabanchel. La estrella de la muerte del franquismo', un documentado homenaje a las luchas de las personas internas.

Últimas

O Teleclube
O Teleclube 'Os Pecadores' loitan contra montruos reais e mitolóxicos no novo episodio de 'O Teleclube'
O dúo do director Ryan Coogler e o actor Michael B. Jordan estrean unha película sobre a experiencia afroamericana cunha ameaza sobrenatural engadida.
Opinión
Opinión ¡A la mierda Europa!
Hay otra Europa que es víctima de la Europa neoliberal y belicista que apuesta por la industria de las armas a costa de los derechos sociales, es una Europa que se muere de vergüenza cada vez que ve imágenes de Gaza o Cisjordania.
Laboral
Laboral Los sindicatos convocan huelga en Mediapro durante las últimas jornadas de la liga de fútbol
El final de la liga de fútbol podría no verse en televisión si la empresa HBS, nueva adjudicataria de la producción de La Liga, no garantiza la subrogación del personal. Los sindicatos han convocado huelga del 13 al 27 de mayo en el grupo Mediapro.
Tribuna
Tribuna Para acabar de una vez con las nucleares: sobre el último intento de prolongar la vida de las centrales
Los voceros de la nuclear han encontrado la oportunidad ideal para difundir sus bulos con el apagón del 28 de abril. Quieren generar polémica para mantener operativa una infraestructura innecesaria, peligrosa y que genera residuos incontrolables.
Más noticias
Análisis
Análisis ¿Existe una identidad europea?
El 9 de mayo se celebra el “día de Europa”, que conmemora la paz y la unidad en el continente y que coincide con la declaración presentada en 1950 por Robert Schuman que sentó las bases de la cooperación europea. Pero, ¿qué es Europa realmente?
Estados Unidos
Libertad de expresión Canadá recomienda al profesorado LGTBQ+ o crítico con Trump no viajar a Estados Unidos
Una circular de la Asociación Canadiense de Profesores Universitarios (CAUT) recomienda “encarecidamente” que el personal académico viaje a los EEUU “solo si es esencial y necesario”.
El Salto Radio
El Salto Radio Malismo
Hacerse el “malote” aporta beneficios: entrevista con Mauro Entrialgo, autor de Malismo, un ensayo sobre los mecanismos de ostentación del mal
Madrid
Madrid El grito de ‘Altri Non!’ llega al Congreso de los Diputados
La Plataforma Ulloa Viva y organizaciones ecologistas exigen directamente al Gobierno español que rechace subvencionar el proyecto de la macrofábrica de celulosa y que respete la voluntad del pueblo gallego.

Recomendadas

Laboral
Laboral Coidar sen dereitos: a loita das traballadoras nas residencias privadas de Galiza
Sen tempo nin medios para ofrecer uns coidados axeitados, alertan dunha situación insostible nos centros e denuncian a privatización dun servizo a costa do benestar das persoas maiores e dependentes.
Pensamiento
Lola Olufemi “No me atraen las utopías lejanas, estoy más interesada en el ahora”
La escritora e investigadora británica Lola Olufemi trabaja desde la certeza de que el presente no es una jaula, desde la confianza en que viviremos cosas diferentes aunque no se sepa exactamente de qué tipo van a ser.
Catalunya
Acción directa Las Sublevaciones de la Tierra francesas llegan a Catalunya: “Necesitamos una forma nueva de luchar”
Una acampada de tres días y una acción simbólica han sido el pistoletazo de salida de Revoltes de la Terra. La organización ha sido capaz de unir a ecologistas de campo, de ciudad y campesinado en una dinámica de lucha “nueva”.