O prelo
Carrusel: a muller en busca de sentido

Estamos compostas por un mar de lembranzas, feridas e herdanzas. Berta Dávila escribe sobre a arte de atar todos os nosos fragmentos e dar saída á dor a través da escritura.
Carrusel Berta Dávila
16 may 2021 11:29

“Unha escritora que non escribe nunca é un ermo. Unha escritora que non escribe parécese á muller que observa un campo de millo seco, resignada a ver como todo podrece despois das primeiras chuvias de outubro. Aínda que non haxa nada que recoller, as dúas saben que é preciso segar igualmente. En calquera caso, (...) sempre é posible queimar a terra labrada e marchar sen mirar atrás”.

Non importa canto avance a tecnoloxía nin se cada día hai unha ferramenta nova feita para axudarnos a situarnos xeográfica, espiritual ou mentalmente. Ao contrario, parecese que, entre máis detallados son os mapas e máis avanzada é a ciencia, máis perdemos a orientación, o sentido, a nós mesmas.

Nesa loita de intentar atar os cabos das cordas interiores que a conforman e a conectan co mundo exterior, a protagonista de Carrusel, unha escritora que pasou os últimos tempos en silencio, retoma o exercicio da palabra co obxectivo de organizar a existencia e atopar o sentido das súas experiencias vitais ao tempo que as transforma en poesía.

Berta Dávila (1987) naceu en Santiago de Compostela. A súa curta idade, publicou case unha decena de títulos, dos cales cinco deles foron premiados en diferentes certames. Carrusel, o seu penúltimo libro, foi publicado pola Editorial Galaxia a finais do ano 2019, o cal foi traducido ao castelán e obtivo o Premio de Novela Manuel García Barros e o Premio de la Crítica de narrativa gallega. De xeito paralelo á súa diéxese, esta novela representa a ruptura do silencio editorial de Dávila: apareceu seis longos anos despois da súa derradeira publicación, tempo que a mesma autora asegura que se tomou para pensar con xeito a onde quere levar a súa escritura. A súa publicación, Carrusel, irrompeu con forza, coleccionando aclamacións da crítica e consolidando así a Berta Dávila como unha das voces máis constantes e destacables da literatura galega contemporánea.

Nesta obra, a autora compostelá indaga nas lembranzas e o xeito en que estas se xeran, definen e transmutan a partir dos afectos. Así, Carrusel fala da herdanza, da pegada que deixan en nós a familia e a amizade, do xeito en que nos constitúen. Como se se tratase dunha capitá que coñece todas as rutas, destinos e recunchos do mar, Berta Dávila guíanos nun continuo exercicio que nos adentra nas augas da lembranza.

“Non xestiono ben o imprevisible, se cadra porque eu mesma son así a meirande parte do tempo. Imaxino que é algo que herdei, sen querelo, da avoa Úrsula. Mentres recollemos a súa casa, atopamos notas manuscritas en pequenos anacos de papel practicamente sobre cada obxecto de importancia, sobre cada caixón, sobre cada espello: as medicinas, os pequenos recados, a listaxe dos libros que están gardados na libraría e os que están na mesa de noite. Esa necesidade de controlar as poucas cousas que poden controlarse, de anotalas e darlles forma, parécese moito ao que eu fago: escribir para comprender a infinidade do mundo en que vivo coma se fose unha casa que me pertence”.

A narrativa e mesmo a estrutura de Carrusel, a pesar de estar dividida por capítulos, imita o fío de pensamento da protagonista. Isto fai que o libro adquira as características propias do acto de rememorar e torne un tanto confuso, desordenado. Non hai liñalidade, os tempos están revoltos. Aparece unha imaxe, un obxecto e, de súpeto, estamos noutro espazo, noutro ano. Deste xeito atravesamos unha vida enteira, o mar de episodios, imaxes e sentires da narradora. É unha lectura que exixe ás lectoras, que obriga a prestar atención ou, máis ben, que te convida a facelo, a subir ao barco, pois as palabras ofrecen unha vista tan fermosa que aceptas o boleto da viaxe para poder ir mar dentro, para non perder as vistas da experiencia que transmiten.

As personaxes secundarias, todas as que rodean a voz narrativa, son apenas bosquexos. Mais non é a intención da autora profundar neles. Mais ben e facendo honor ao título, xiran ao redor da personaxe principal como se ela –e nós, coma as súas acompañantes- estivese riba dun carrusel. Vémolos pasar, atopámolos e pérdense de vista, polo menos, até a próxima volta. Como sucede coa vida mesma: o relato continúa, o traxecto non para, seguimos a dar voltas sen poder deternos.

“Creo que non se debe dar forma coa mirada do tempo aos recordos felices. Non paga a pena esgazalos. Os recordos veñen en frascos de cristal, como o mercurio, e son perfectos ao contemplalos así. Pero se o cristal rompe, o mercurio expándese fermoso e terrible sobre as cousas. Igual que o recordo. Un recordo roto é un veleno mortal. Sen romper é a soidade”.

Nas escasas 120 páxinas do libro e entre fragmentos, Berta Dávila elabora un discurso introspectivo no cal tamén traballa sobre a saúde mental e a maternidade, temas que están sempre presentes, aínda que aparecen velados pola contiandade. É dicir que non se fai unha exposición deles, máis ben, dáse por sentado que forman parte da protagonista. Non se tratan como patoloxías que determinan á personaxe, mais ben, que a compoñen, como moitos outros factores máis. De feito, ao pasaren das páxinas, vemos o proceso de aceptación da enfermidade, de apertala e tomala como parte de nós, de saber que espazo ocupa na conformación da identidade.

“Véxome fragmentada nos espellos de plástico diminutos que forman a tapa e pregúntome se a miña identidade é tamén unha suma de fragmentos, se todas as identidades o son e, se fose así, se existe un espello idóneo en que debería mirarme para que me devolva unha imaxe de min mesma que me resulte máis doado aceptar que a que eu teño dentro, por detrás dos ollos”.

Abraia a capacidade que ten Dávila de crear imaxes e recordos tan vívidos que xeran a impresión, ao lelos, de que son nosos. Así, ao tempo que os fai protagonistas a través da escritura, nós tamén damos un pouco de sentido ás nosas perdas, medos, sentires e relacións.

“Escribo agora porque estou perdida. (...) Escribo para buscar a lóxica de engrenaxe e os seus obstáculos, e para que a música non deixe de soar e os cabaliños suban e baixen acompasados sobre ese automatismo que nos permite seguir con vida contra todo, formar parte de algo que prosigue a pesar de nós preso da inercia”.

Con Carrusel, Berta Dávila poetiza a existencia, dálle sentido. Ao final, aínda que se trate de ficción, é a razón pola que lemos. Nese sentido, coa súa obra, a autora ispe, desconstrúe e constrúe ás lectoras con mestría e tacto.

Informar de un error
Es necesario tener cuenta y acceder a ella para poder hacer envíos. Regístrate. Entra na túa conta.

Relacionadas

Galego
Manifestación Miles de persoas enchen Compostela cun berro único en defensa da lingua galega
A plataforma Queremos Galego conseguiu aglutinar voces diversas da Galiza social, política e cultural para “parar a emerxencia lingüística” que sofre a lingua propia e así esixir á Xunta “un cambio de actitude”.
Galicia
Galicia Exámenes en castellano en la CRTVG: un retroceso histórico tras 40 años de consenso
La cadena que dirige Alfonso Sánchez-Izquierdo permite por primera vez elegir entre gallego y castellano en los exámenes de acceso, generando dudas sobre el futuro de la lengua gallega en los medios públicos de Galicia.
Salario mínimo
Salario mínimo PSOE y Sumar intentan llegar a un acuerdo para no perjudicar con el IRPF a los trabajadores con el SMI
La ministra de Hacienda ha confirmado que sería “algún tipo de medida que permita compensar a aquellos pocos trabajadores” en la situación de tener que tributar con el salario mínimo.
Residencias de mayores
Residencias Fondos de inversión y residencias: la mano invisible que retuerce los cuidados
Mientras DomusVi, en manos del fondo de inversión ICG, ya es la empresa con más residencias privadas del Estado, residentes, familiares y trabajadoras explican lo que supone que las prácticas especulativas acunen la vejez de las personas.
Opinión
Opinión Bretón no es un monstruo, ni Martín el nuevo Capote
Frente a la libertad sin peros que defienden unos, la responsabilidad de muchos: la de ciudadanos y librerías que se niegan a comprar o vender, respectivamente, el libro que Anagrama ha tenido a bien materializar.
LGTBIfobia
Manifestación Plataforma Trans planta cara a la transfobia con una manifestación contra el odio
La convocatoria el 29 de marzo denuncia un contexto internacional antiderechos. La organización pide a partidos y sindicatos que se sumen a la marcha porque la transfobia es un problema social, y por lo tanto también político, explican.

Últimas

AGANTRO
Agantro Tatuaxe: terapia e tendencia
Da marxinación á moda, o carácter simbólico e ritual da tatuaxe atópase actualmente erosionado polas dinámicas capitalistas.
Música
Música Pervertidos y puritanos, a los pies de Ethel Cain
Proyectos musicales como ‘Perverts’ de Ethel Cain son capaces de imponer silencio en medio de tanto ruido para pensar en un momento en que las redes sociales son herramientas tendenciosas para la difusión de propaganda de ultraderecha.
Gasto militar
Gasto militar “No nos resignamos a la guerra”: 70 organizaciones rechazan la deriva militarista de la UE y el Gobierno
Más de 70 organizaciones y personalidades de la cultura y el activismo firman un manifiesto que rechaza la escalada belicista y el rearme frente a una posible agresión rusa.
Palestina
Cisjordania Hamdan Ballal, codirector de ‘No other land’, agredido por colonos israelíes
Según los testigos que presenciaron el ataque, el cineasta está herido. Poco antes de las 14h el codirector de la cinta ha anunciado que Ballal ha sido puesto en libertad.
Minería
Minería estratégica en Extremadura La Comisión Europea declara “estratégicos” tres proyectos mineros en Extremadura
Las Navas (Cañaveral), Aguablanca (Monesterio) y La Parrilla (Almoharín) obtendrán financiación, verán facilitados sus procesos de tramitación y se beneficiarán de plazos más reducidos. La mina de Valdeflores no es considerada estratégica.
Más noticias
Obituario
Obituario Jesús Santos, el basurero que se ganó el corazón de Alcorcón
Alcorconero de toda la vida, teniente alcalde, activista social y sindicalista, Jesús Santos hizo que aquellos que le acompañaron en su camino se ilusionaran por la política.
Israel
Genocidio Mercadona vende tampones y patatas procedentes de Israel
En 2024 se produjo una reducción de las importaciones de tampones y patatas israelíes. Mercadona es una de las plataformas que trabajan con estos productos.
Madrid
Madrid La Sareb amenaza con el desahucio a dos jóvenes activistas en Carabanchel
Cadete 7, el bloque en lucha del que el ‘banco malo’ prevé desalojarles de forma inminente este jueves 27, fue el primero recuperado por el movimiento de vivienda de Madrid en 2013 tras haber permanecido deshabitado desde 2008.
Palestina
Palestina Egipto abre la puerta a un nuevo alto el fuego en Gaza con el visto bueno de Hamás y EEUU
A cambio de la retirada gradual de la tropas de Israel en la Franja, serían liberados cinco rehenes cada semana. El Gobierno de Netanyahu no se ha pronunciado y siguen los ataques contra población civil.

Recomendadas

Medio ambiente
Medio ambiente Milleiros de persoas enchen A Pobra do Caramiñal para berrar contra a celulosa de Altri e a mina de Touro
Unha grande multitude por terra e centos de embarcacións por mar esíxenlle ao Goberno de Alfonso Rueda que “recúe” ante o potencial desastre ambiental que sobrevoa Galiza.
Guerra en Ucrania
Guerra en Ucrania Colegios underground en Járkov después de tres años de guerra
La ciudad ucraniana construye escuelas subterráneas, preparadas para aguantar ataques balísticos y nucleares.
Feminismos
Irene García Galán “La memoria feminista hay que construirla desde abajo, desde nuestras casas”
‘Hilaria’ (Errata Nature, 2025) es un libro dedicado a la tatarabuela de Irene García Galán, pero también un ensayo político que navega a través de la memoria feminista, el antipunitivismo y el anarquismo.
Argentina
Estela de Carlotto “Faltan todavía muchos nietos por encontrar”
Al cumplirse 49 años del golpe cívico-militar, la presidenta de Abuelas de Plaza de Mayo dialogó con El Salto y apuntó contra el Gobierno de Milei y su ministra de Seguridad, Patricia Bullrich, que encabeza la represión de la protesta social.